ترجمه تفسیر المیزان جلد 18

اين جمله نهى از پيروى از اهواء مردم نادان را تعليل مى‏كند. كلمه" يغنوا" از مصدر" اغناء" است كه به معناى بردن حاجت به نزد ديگرى است. و حاصل معناى جمله اين است‏
كه: تو به درگاه خداى سبحان حوائج ضرورى دارى كه غير او هيچ كس نمى‏تواند آن را بر آورد، و وسيله برآورده شدن آنها همين است كه دين او را پيروى كنى، پس اين كفار كه انتظار دارند تو هواهايشان را پيروى كنى هيچ حاجتى از حاجات تو را برنمى‏آورند. و يا تو را به هيچ مرتبه از مراتب، اغناء و بى‏نياز از خدا نمى‏كنند.

" وَ إِنَّ الظَّالِمِينَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ اللَّهُ وَلِيُّ الْمُتَّقِينَ"

- آنچه كه از سياق به دست مى‏آيد اين است كه اين جمله تعليل ديگرى است براى نهى از پيروى از اهواء جاهلان. و نيز برمى‏آيد كه مراد از" ظالمين" پيشوايانى هستند كه رسول خدا (ص) مامور شده از أهواء مبتدعه آنها پيروى نكند. و مراد از" متقين" كسانى هستند كه دين خدا را پيروى مى‏كنند.

و معناى جمله اين است كه: خدا ولى و سرپرست كسانى است كه پيروى از دين او كنند، و براى اين سرپرست ايشان است كه متقى هستند، و خدا ولى مردم متقى است. و كسانى كه هواهاى جاهلان را پيروى مى‏كنند، خداى تعالى ولى آنها نيست، بلكه آنها خودشان ولى يكديگرند، چون ستمكارند، و ستمكاران ولى يكديگرند. پس تو اى رسول گرامى، دين مرا پيروى كن تا من ولى تو باشم، و از اهواء آنان پيروى مكن تا آنان ولى تو نشوند، چون ولايت آنان هيچ دردى از تو دوا نمى‏كند، و جاى ولايت خدا را نمى‏گيرد.

در اين جمله پيروان اهواء را كه غير از دين خدا را پيروى مى‏كنند،" ظالمين" خوانده، و اين با مطلبى كه از آيه" أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ" «1» استفاده مى‏شود، موافق است، چون در اين آيه نيز ستمگران را عبارت دانسته از كسانى كه جلو راه حق را مى‏گيرند، و آن را كج و معوج مى‏خواهند.

(1) سوره اعراف، آيه 44- 45.