بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
و مقتضاى آنچه وى نقل كرده اين است كه مفعول فعل استنساخ در عبارت:" من كتاب را استنساخ كردم" كتاب اصلى باشد، كه از آن نسخهبردارى كردهايم، و لازمه اين معنا در آيه مورد بحث كه مىفرمايد:" إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ" اين است كه اعمال ما نسخه اصلى باشد، و از آنها نسخه بردارند. و يا به عبارتى ديگر: اعمال در اصل كتابى باشد و از آن كتاب نقل شود.و اگر مراد از اين عبارت اين بوده باشد كه بخواهد بفرمايد: اعمال خارجى كه قائم به انسان است، از راه كتابت ضبط مىشود، بايد مىفرمود:" انا كنا نكتب ما كنتم تعملون" يعنى ما همواره آنچه مىكنيد مىنويسيم، چون در اين صورت هيچ نكتهاى ايجاب نمىكند كه اعمال را كتاب و نسخه اصلى فرض كنيم، تا نامه اعمال از آن كتاب استنساخ شود. و اگر كسى بگويد كلمه" يستنسخ" به معناى" يستكتب" است، هم چنان كه بعضى «1» گفتهاند، جوابش اين است كه هيچ دليلى بر اين معنا نداريم.و لازمه اين كه گفتيم- بنا بر نقل راغب- بايد اعمال، خود كتابى باشد تا از آن استنساخ كنند، اين است كه مراد از جمله" ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ" اعمال خارجى انسانها باشد، بدين جهت كه در لوح محفوظ است (چون هر حادثهاى، و از آن جمله اعمال انسانها هم يكى از آن حوادث است، قبل از حدوثش در لوح محفوظ نوشته شده)، در نتيجه استنساخ اعمال عبارت مىشود از نسخه بردارى آن، و مقدمات و حوادث و عواملى كه در آن اعمال دخيل بوده، از كتاب لوح محفوظ. و بنا بر اين، نامه اعمال در عين اينكه نامه اعمال است، جزئى از لوح محفوظ نيز هست، چون از آنجا نسخه بردارى شده، آن وقت معناى اينكه مىگوييم" ملائكه اعمال را مىنويسند" اين مىشود كه ملائكه آنچه را كه از لوح محفوظ نزد خود دارند، با اعمال بندگان مقابله و تطبيق مىكنند.و اين همان معنايى است كه در روايات از طرق شيعه از امام صادق (ع) و ازو طرق اهل سنت از ابن عباس نيز نقل شده كه به زودى- ان شاء اللَّه- در بحث روايتى آينده از نظر خواننده عزيز خواهد گذشت.و بنا بر اين توجيه، جمله" هذا كِتابُنا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ" جزو كلام خداى تعالى است، نه كلام ملائكه. و خطابى است كه خداى تعالى در روز جمع، يعنى روز قيامت، به اهل جمع مىكند، و امروز آن را در قرآن براى ما حكايت كرده، در نتيجه معنايش اين مىشود:" يقال لهم هذا كتابنا ..."، يعنى آن روز به ايشان گفته مىشود اين كتاب ما است كه عليه شما چنين و چنان مىگويد.(1) مجمع البيان، ج 9، ص 80.
لطفا منتظر باشید ...
