بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
بعضى «1» ديگر گفتهاند: در تاويل هر آيه اگر اختلاف كرديد، و آيه برايتان مشتبه شد، در بيان آن به آيات محكم كتاب خدا و به ظاهر كلمات رسول خدا (ص) مراجعه كنيد.بعضى «2» ديگر گفتهاند: معنايش اين است كه در هر مساله از مسائل علوم، اگر اختلافى برايتان پيش آمد كه هيچ ارتباطى با وظائف و تكاليف شما نداشت، و راهى هم براى به دست آوردن حق مطلب نداشتيد، بگوييد" خدا داناتر است" مثلا وقتى در مساله روح (جان) پرسيده بودند كه روح چيست، همين دستور به رسول خدا (ص) داده شد:" وَ يَسْئَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي" «3» و آيه مورد بحث به اعتراف همه صاحبان اقوالى كه گذشت كلام رسول خدا (ص) است، حال يا قرآن آن را از آن جناب حكايت كرده، و يا كلمه" قل" در ابتداى آن در تقدير است، و تقديرش: " قل و ما اختلفتم ..." است.و خواننده عزيز اگر در سياق آيات مورد بحث دقت كند، و سپس به مطالب ما برگردد و در آن نظر كند هيچ شكى برايش نمىماند كه اقوال مذكور همه از درجه اعتبار ساقط است. " ذلِكُمُ اللَّهُ رَبِّي عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنِيبُ" اين جمله حكايت كلام رسول خدا (ص) است كه مىفرمايد:اين است اللَّه كه پروردگار من است، من بر او توكل مىكنم، و به سويش برمىگردم. و كلمه" ذلكم" اشاره است به همان حجتهايى كه در اين دو آيه بر اين معنا اقامه شد كه بر خلق واجب است تنها خدا را ولى خود بدانند، و لازمه ولايت خدا ربوبيت او نيز هست. بعد از آنكه اين حجتها اقامه شد، رسول گرامى خود را دستور مىدهد كه در ميان مردم اعلام كند:" من خودم تنها خداى را ولى خود مىدانم، و به ربوبيت او- يعنى مالكيت تدبيرى براى او- اعتراف مىكنم". آن گاه دنبالش به آثار آن تصريح كرده، مىفرمايد:" عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنِيبُ".(1 و 2) روح المعانى، ج 25، ص 16.(3) از تو در باره روح مىپرسند، بگو روح از امر پروردگار من است. سوره اسرى، آيه 85.
لطفا منتظر باشید ...
