لطفا منتظر باشید ...
اثر يكتا پرستى و خدا را ولى گرفتن اين است كه
...
اثر يكتا پرستى و خدا را ولى گرفتن اين است كه انسان در تكوين و تشريع خدا را مرجع مىداند
آرى اثر يكتاپرستى و ولى نگرفتن غير خدا، يكى اين است كه بر او توكل كنند، و اثر ديگرش اين است كه همواره به او رجوع مىكنند، چون گفتيم منظور از اين ولايت ولايت ربوبيت است، و اين ولايت به دو نظام مربوط مىشود، يكى به نظام تكوين به اينكه امورتكوين را تدبير نموده، و اسباب و مسببات را طورى تنظيم كند كه نتيجهاش پديد آمدن فلان موجود و بقاء آن و نيز مقدرات آن باشد. و يكى ديگر به نظام تشريع يعنى تدبير اعمال انسانها به اينكه قوانينى و احكامى مقرر كند كه اگر انسانها رفتار خود را در طول زندگى با آن قوانين تطبيق دهند، آن قوانين ايشان را به كمال سعادتشان برساند.و معلوم است كسى كه خداى را به تنهايى ولى خود مىگيرد، هم در ناحيه تكوين و هم در ناحيه تشريع، امر تدبير خود را مستند به او مىداند، و در هر دو ناحيه او را مرجع خود مىداند. در ناحيه تكوين از تمامى اسباب ظاهرى منقطع گشته، و به هيچ سببى ركون و اعتماد نمىكند، چون خدا را يگانه سببى مىداند كه شكست ناپذير است و سببيت هر سببى از او است، و اين همان توكل است.و در ناحيه تشريع هم در هر واقعهاى كه در طول زندگى با آن روبرو مىشود، به حكم خدا رجوع مىكند، و اين همان انابه است. پس معلوم شد كه چگونه جمله" عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ" و جمله" وَ إِلَيْهِ أُنِيبُ" دو اثر از آثار جمله" ذلِكُمُ اللَّهُ رَبِّي" است. و معنايش اين است كه من به خاطر آنكه غير از خدا رب و ولى تدبيرى ندارم، لا جرم در همه امور زندگيم به او رجوع مىكنم، هم در تكوين و هم در تشريع.
احتجاج بر انحصار ربوبيت در خداى سبحان
" فاطِرُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ..."بعد از آنكه تصريح كرد به اينكه خداى تعالى رب او است، چون حجتها بر انحصار ولايت در او اقامه شد، اينك به دنبالش در اين آيه و آيه بعدش اقامه حجت مىكند بر اينكه ربوبيت هم منحصر در او است.و خلاصه حجت مذكور اين است كه: خداى تعالى (به اعتراف خود شما مشركين) پديد آرنده موجودات و فاطر آنها است، يعنى موجودات را او از كتم عدم بيرون مىآورد و شما را نر و ماده خلق كرد، و از اين راه عدد شما را بسيار كرد، و همچنين حيوانات را نيز نر و ماده آفريد، و از اين طريق آنها را تكثير نمود، تا شما (نسل به نسل) از آن حيوانات استفاده كنيد، و اين، هم خلقت است و هم تدبير.و نيز او سميع است، يعنى آنچه از حوائج كه مخلوقاتش دارند و (به دل و يا زبان سر از خدا) مىخواهند، مىشنود. و هر حاجتى كه دارند البته به مقدارى كه استحقاق دارند بر مىآورد. و نيز او بصير است، يعنى هر عملى كه خلق انجام دهد مىبيند، و بر طبق اعمالشان جزايشان مىدهد، و او كسى است كه تمامى كليدهاى خزائن آسمانها و زمين را مالك است، خزينههايى كه خواص و آثار همه موجودات در آن ذخيره مىشود، و با ظهور آن خواص
و آثار، تركيب اين نظام عالم محسوس صورت مىگيرد. و نيز او است كسى كه رزق روزى خواران را مىدهد، و به مقتضاى علمش آن را كم و زياد مىكند، و همه اينها همان تدبير است، پس خدا رب و مدبر امور است.
