چند روايت در ذيل آيه:" ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ" و بعضى آيات گذشته ديگر - ترجمه تفسیر المیزان جلد 18

" وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ"- آمرزشى كه تمامى گناهان و بديها را محو مى‏كند و ديگر عيش آنها به هيچ كدورتى مكدر و به هيچ نقصى منقص نيست. و در تعبير از خدا به كلمه" ربهم" اشاره است به اينكه رحمت خدا و رأفت الهيه‏اش سراپاى آنان را فرا گرفته.

" كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ"

- در اين جمله يكى از دو طرف قياس حذف شده، تقديرش اين است كه:

آيا كسى كه داخل چنين بهشتى مى‏شود، مثل كسى است كه او جاودانه در آتش است. و نوشيدنيشان آبى است بسيار بسيار داغ كه روده‏هايشان را تكه تكه مى‏كند و اندرونشان را بعد از نوشيدن مى‏سوزاند؟

و نوشيدنشان هم به كراهت و جبر است، هم چنان كه فرموده:" وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ". بعضى از مفسرين «1» گفته‏اند: جمله" كَمَنْ هُوَ خالِدٌ ..." بيانى است براى جمله قبلى كه مى‏فرمود:" كَمَنْ زُيِّنَ ..." ولى اين نظريه درست نيست.

بحث روايتى

چند روايت در ذيل آيه:" ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ" و بعضى آيات گذشته ديگر

در مجمع البيان در ذيل آيه" ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا ما أَنْزَلَ اللَّهُ" مى‏گويد: امام ابى جعفر فرمود: يعنى از آنچه كه خدا در حق على (ع) نازل كرده كراهت دارند «2».

و نيز در همان تفسير است كه در ذيل جمله" كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ" از بعضى نقل كرده كه گفته‏اند:

منظور منافقين هستند. و اين مطلب از امام ابى جعفر (ع) روايت شده «3».

مؤلف: احتمال دارد هر دو روايت از باب تطبيق مصداق بر كلى باشد.

و در تفسير قمى در ذيل جمله" كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ" گفته:

كسى كه در چنين بهشتى قرار دارد، مثل كسى نيست كه در چنين آتشى هست، هم چنان كه دشمن خدا مثل ولى خدا نيست «4».

(1) تفسير روح المعانى، ج 26، ص 49.

(2 و 3) مجمع البيان، ج 9، ص 99 و 100.

(4) تفسير قمى، ج 2، ص 3.