روايتى در ذيل جمله:" يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ" و روايتى در باره كيفيت بيعت - ترجمه تفسیر المیزان جلد 18

ولى اين هم با مقام آيه جور نيست، براى اينكه مقام، مقام اعظام بيعت رسول خدا است، و اينكه بيعت مردم با آن جناب آن قدر مهم است كه گويى بيعت با خود خدا است، و اعتماد از نصرت خدا هر چند كار خوبى است، ليكن اجنبى از مقام آيه است.

بعضى «1» ديگر گفته‏اند: مراد از كلمه" يد" عطيه و نعمت است، يعنى نعمت خدا بر مسلمين كه يا ثواب است و يا توفيق بيعت، فوق نعمت و خدمتى است كه آنها به تو كرده‏اند و با تو بيعت نمودند.

بعضى «2» ديگر گفته‏اند: نعمت خدا بر مردم كه هدايتشان كرده عظيم‏تر از خدمتى است كه آنها به تو كردند، و تو را اطاعت نمودند. و از اين قبيل توجيه‏ها كه ما فايده‏اى در بحث پيرامون آنها نمى‏بينيم.

بحث روايتى

روايتى در ذيل جمله:" يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ" و روايتى در باره كيفيت بيعت

در الدر المنثور است كه ابن عدى، ابن مردويه، خطيب و ابن عساكر در كتاب تاريخ خود از جابر بن عبد اللَّه روايت كرده‏اند كه گفت:
وقتى آيه" وَ تُعَزِّرُوهُ" بر پيغمبر نازل شد، به اصحاب خود فرمود: مى‏دانيد يعنى چه؟

عرضه داشتند: خدا و رسولش داناتر است. فرمود:

يعنى او را يارى مى‏كنيد «3».

و در عيون الاخبار به سند خود از عبد اللَّه بن صالح هروى روايت كرده كه گفت: من به على بن موسى الرضا (ع) عرضه داشتم:

يا بن رسول اللَّه!

شما در باره اين حديث كه راويان حكايتش مى‏كنند كه مؤمنين خدا را از همان منزلهاى بهشتى خود زيارت مى‏كنند، چه مى‏فرمايى؟

فرمود: اى ابا صلت! خداى تعالى پيغمبر خود را از تمامى خلائق حتى از ملائكه و انبياء برترى داده، و طاعت او را طاعت خود خوانده، و بيعت با او را بيعت با خود خوانده، و زيارتش در دنيا و آخرت را زيارت خود خوانده و در باره اطاعتش فرموده:" مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ"، و در باره بيعتش فرموده:" إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ"

(1 و 2) روح المعانى، ج 26، ص 96- 97.

(3) الدر المنثور، ج 6، ص 71.