بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
و معناى آيه اين است كه: اگر مردان و زنان مؤمن ناشناسى در بين مردم مكه نبودند، تا جنگ شما باعث هلاكت آن بى گناهان شود، و در نتيجه به خاطر كشتن آن بى گناهان دچار گرفتارى مىشديد، هر آينه ما دست شما را از قتال اهل مكه باز نمىداشتيم و اگر باز داشتيم براى همين بود كه دست شما به خون آن مؤمنين ناشناس آلوده نشود و به جرمشان گرفتار ناملايمات نشويد." لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشاءُ"- لام در اول جمله متعلق است به كلمهاى كه حذف شده، و تقدير كلام" كف ايديكم عنهم ليدخل فى رحمته ..." است، يعنى خدا دست شما را از قتال كفار كوتاه كرد تا هر كه از مؤمنين و مؤمنات را بخواهد داخل در رحمت خود كند، مؤمنين و مؤمناتى كه در بين كفارند و مشخص نيستند، و نيز شما را هم از اينكه مبتلا به گرفتارى شويد حفظ كند.بعضى از مفسرين «1» گفتهاند:معناى آيه اين است كه: تا خدا داخل در رحمت خود كند هر يك از كفار را كه بعد از صلح، اسلام آورند." لَوْ تَزَيَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِيماً"- كلمه" تزيل" به معناى تفرق است، و ضمير در" تزيلوا" به همه نامبردگان در قبل از مؤمنين و كفار اهل مكه بر مىگردد، و معنايش اين است كه: اگر مؤمنين مكه از كفار جدا بودند، ما آنهايى را كه كافر بودند عذابى دردناك مىكرديم، و ليكن از آنجايى كه اين دو طائفه درهم آميخته بودند عذابشان نكرديم." إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ ..."راغب در مفردات مىگويد: عرب از نيروى غضب وقتى فوران كند و شدت يابد تعبير به" حميت" مىكند، مىگويد:" حميت على فلان" يعنى عليه فلانى سخت خشم كردم. خداى تعالى هم اين كلمه را آورده و فرموده:" حَمِيَّةَ الْجاهِلِيَّةِ" و به استعاره از همين معنا است كه مىگويند:" حميت المكان حمى"، يعنى از مكان دفاع كردم و يا آن را حفظ كردم «2».و ظرف در جمله" إِذْ جَعَلَ" متعلق است به جمله قبلى، يعنى" وَ صَدُّوكُمْ". بعضى «3» هم گفتهاند متعلق است به جمله" لَعَذَّبْنَا". (1) مجمع البيان، ج 9، ص 124.(2) مفردات راغب، ماده" حمى".(3) روح المعانى، ج 26، ص 116.
لطفا منتظر باشید ...
