لطفا منتظر باشید ...
بيان آيات
نهى از مسخره كردن يكديگر و عيبجويى و بد زبانى كردن
" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ ..."كلمه" سخريه" كه مبدء اشتقاق كلمه" يسخر" است، به معناى استهزاء مىباشد. و استهزاء عبارت است از اينكه چيزى بگويى كه با آن، كسى را حقير و خوار بشمارى، حال چه اينكه چنين چيزى را به زبان بگويى و يا به اين منظور اشارهاى كنى، و يا عملا تقليد طرف را در آورى، به طورى كه بينندگان و شنوندگان بالطبع از آن سخن، و يا اشاره، و يا تقليد بخندند. و كلمه" قوم" به معناى جماعت است، كه البته در اصل به معناى جماعتى از مردان است، و شامل زنان نمىشود، چون مردانند كه به امور مهمه قيام مىكنند نه زنان. و مراد از" قوم" در آيه مورد بحث همين معنا است چون اين لفظ در مقابل" نساء" قرار گرفته.و دو جمله" عَسى أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ" و" عَسى أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ" حكمت نهى را بيان مىكند.و آنچه از سياق استفاده مىشود اين است كه مىخواهد بفرمايد: هيچ كسى را مسخره نكنيد، چون ممكن است آن كس نزد خدا از شما بهتر باشد. چيزى كه هست چون غالبا مردان، مردان را، و زنان، زنان را مسخره مىكنند، فرموده هيچ مردى مرد ديگرى را و هيچ زنى زن ديگرى را مسخره نكند، و گر نه ممكن است گاهى اوقات يعنى در غير غالب مردى زنى را، و يا زنى مردى را مسخره كند." وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ"- كلمه" لمز" كه مصدر" تلمزوا" است- به طورى كه گفتهاند «1»- به معناى اين است كه شخصى را به عيبش آگاه سازى. و اگر كلمه مزبور را مقيد به قيد" انفسكم- خود را" نموده، براى اشاره به اين است كه مسلمانان در يك مجتمع زندگى مىكنند، و در حقيقت همه از همند، و فاش كردن عيب يك نفر در حقيقت فاش كردن عيب خود است. پس بايد از لمز ديگران به طور جدى احتراز جست (همان طور كه از لمز خودت احتراز دارى، و هرگز عيب خودت را نمىگويى) و همانطور كه حاضر نيستى ديگران عيب تو را بگويند. پس كلمه" أنفسكم" با همه كوتاهىاش حكمت نهى را بيانمىكند.
(1) روح المعانى، ج 26، ص 153.
