بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
" وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ" " مد زمين" به معناى گستردن آن است. و خداى تعالى زمين را طورى گسترده آفريده كه با زندگى انسانها سازگار باشد، (و اگر مانند كره ماه بود اين سازگارى را نداشت). و كلمه" رواسى" جمع" راسيه" و به معناى هر چيز ثابت است. و در اينجا به معناى كوه است. و اين كلمه صفتى است كه موصوفش حذف شده (تقدير آن" و ألقينا فيها جبالا رواسى" است). و كلمه" بهيج" از ماده بهجت است. صاحب مجمع البيان «1»" بهجت" را به معناى آن حسنى گرفته كه مانند گلها و درختان خرم و باغهاى سبز ديدنش لذتآور است.بعضى «2» هم گفتهاند: مراد از" بهيج" مبهوج است يعنى چيزى كه هر كس با آن اظهار مسرت و خوشحالى مىكند. و مراد از" روياندن هر جفتى بهيج" روياندن هر نوعى از گياهان خوش منظر است. پس خلقت زمين، و تدابير الهى كه در آن جريان دارد، بهترين دليل است كه مىتواند عقل را بر كمال قدرت و علم صانع آن رهنمون شود." تَبْصِرَةً وَ ذِكْرى لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ" كلمه" تبصرة" مفعول له است، و چنين معنا مىدهد كه: اگر انجام داديم آنچه را كه انجام داديم، و اگر آسمان را بنا و زمين را گسترده كرديم، و اگر عجائبى از تدبير در آن جارى ساختيم، همه براى اين بود كه تبصرهاى باشد تا انسانها بصيرت يابند و ذكرايى باشد تا آنان تذكر يابند. البته معلوم است تنها از انسانها، بصيرت و تذكر آن افرادى بكار مىافتد كه زياد به سوى خدا رجوع مىكنند." وَ نَزَّلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً مُبارَكاً فَأَنْبَتْنا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِيدِ" كلمه" سماء" به معناى جهت بالا است، و منظور از" ماء مبارك" بارانست. و اگر آن را مبارك خوانده بدين جهت است كه خيرات آن به زمين و اهل زمين عايد مىشود. و منظور از" حب الحصيد" حبه و دانه درو شده است. و اضافه كلمه" حب" بر كلمه" حصيد" از باب اضافه موصوف به صفت است، و معناى آيه روشن است.(1 و 2) مجمع البيان، ج 9، ص 142.
لطفا منتظر باشید ...
