بيان آيات

بيان آيات آخر سوره كه پيامبر (ص) را امر به صبر و
...

بيان آيات آخر سوره كه پيامبر (ص) را امر به صبر و تسبيح خدا مى‏كند و روز قيامت را به ياد مى‏آورد

اين آيات خاتمه سوره است، كه در آن رسول خدا (ص) را دستور مى‏دهد كه در برابر آنچه مى‏گويند و نسبتهايى كه مى‏دهند- مثلا مى‏گويند سحر و جنون و شعر است- صبر كن.
و نيز در مقابل لجبازيها و استهزايى كه نسبت به معاد و برگشتن به سوى خداى تعالى دارند، حوصله به خرج ده، و پروردگار خود را با تسبيح عبادت كن، و منتظر روز قيامت باش كه با يك صيحه آغاز مى‏شود، و كسانى را كه از خداى نديده مى‏ترسند با قرآن تذكر بده.

" فَاصْبِرْ عَلى‏ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ"

اين آيه تفريع و نتيجه‏گيرى از همه مطالب گذشته است كه از آن جمله است مساله انكار معاد از ناحيه مشركين، و سخن از جزئيات معاد و استدلال بر آن، و تهديد منكرين و مكذبين نبوت خاتم الانبياء، و تهديدشان به اين كه سرنوشت همان است كه مكذبين از امت‏هاى گذشته بدان مبتلا شدند.

" وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ ..."

- اين جمله رسول خدا (ص) را دستور مى‏دهد كه خداى تعالى را از آنچه در باره‏اش مى‏گويند تسبيح كند و منزه بدارد، تنزيهى كه توأم با حمد او باشد. و حاصلش اين است كه مى‏خواهد تا براى او فعل جميل اثبات نموده، هر نقص و ننگى را از او دور بدارد. و تسبيح قبل از طلوع آفتاب مى‏تواند با نماز صبح منطبق شود، يعنى مى‏شود گفت مراد از آن، نماز صبح، و مراد از تسبيح قبل از غروب، نماز عصر و يا ظهر و عصر باشد.

" وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ"

يعنى در پاره‏اى از شب، تسبيح گو، كه اين نيز مى‏تواند با نمازهاى مغرب و عشاء منطبق باشد.

" وَ أَدْبارَ السُّجُودِ"- كلمه" ادبار" جمع" دبر" است، و در عبارت است از منتهى اليه هر چيز، البته منتهى اليه آن و ما بعدش. و گويا مراد از آن، تسبيح بعد از همه نمازها باشد، چون سجده، در آخر هر ركعت از نماز است، و قهرا با تعقيبات نمازهاى پنجگانه منطبق‏
مى‏شود.