نماز جمعه در سرما و گرما - نماز جمعه نسخه متنی

على(عليه السلام) فرمود

«مَنْ تركَ الجمعةَ ثلاثاً متتابِعَةً لغيرِ علّة، كُتِبَ منافقاً». كسى كه سه هفته پى در پى، نماز جمعه را بدون دليل و عذر شرعى ترك كند، در شمار منافقان به حساب آيد.

نماز جمعه در سرما و گرما

انس بن مالك گفت: رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود:«ألا أخبرُكم بأهلِ الجنَّةِ؟ من لا يشغلُهُ عنِ الجمعةِ حرٌّ شديدٌ، ولا بردٌ شديدٌ، و لا ردغٌ». آيا شما را از اهل بهشت آگاه نسازم ؟ «آنان كسانى هستند كه] گرما و سرماى شديد، و گِل و لاى [ايجاد شده به خاطر باران» آنان را از حضور در نماز جمعه باز ندارد.

آمادگى براى نماز جمعه

على بن ابيطالب(عليه السلام) فرمود: إنّ رسول الله(صلى الله عليه وآله) قال: «كيف أنتم إذا تهيّأ أحدُكُمْ للجمعةِ عَشِيّةَ الخميسِ، كما تتهيّأُ اليهودُ عشيّةَ الجُمعةِ لِسَبْتِهِمْ». همانا رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود: چگونه خواهيد بود هنگامى كه يكى از شما پنج شنبه شب، خود را براى جمعه آماده كند؟ همچنان كه يهوديان خود را از جمعه شب، براى شنبه آماده مى كردند؟

امام صادق(عليه السلام) فرمود

«إنّ عليّاً(عليه السلام) نهى أن يُشربَ الدّواءُ يومَ الخميسِ، مخافةَ أن يُضْعِفَ عنِ الجمعةِ». على(عليه السلام) نهى فرمود از اين كه روز پنج شنبه دارو خورده شود، از بيم آن كه موجب ناتوانى آنان گرديده و نتوانند در نماز جمعه شركت كنند.قال ابو جعفر(عليه السلام): «واللهِ لَقَدْ بلغني أنَ أصحابَ النبيِّ(صلى الله عليه وآله) كانوا يتجهزّون للجمعةِ يوم الخميسِ لانّه يومٌ مضيّقٌ على المسلمينَ». امام باقر(عليه السلام) فرمود: به خدا سوگند به من خبر رسيده است كه اصحاب پيامبر(صلى الله عليه وآله) پيوسته از روز پنج شنبه براى جمعه ـ و اعمال روز جمعه ـ آماده مى شدند، زيرا روز جمعه، روزى محدود و فشرده براى مسلمانان است.يعنى زمان محدود و اعمال آن فراوان است.

سياست هاى تشويقى

مرحوم قطب راوندى در كتاب " لب اللباب " حديثى نقل كرده كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: «اشتروا لصبيانِكُمُ اللحمَ، وذكِّروهُمْ يومَ الجمعةِ». براى كودكان خود گوشت خريدارى كنيد، و روز جمعه را به آنان ياد آور شويدامام على بن موسى الرّضا(عليه السلام) نيز فرمود:«اطرِفوا أهاليكم في كلِّ جمعة بشيء من الفاكهةِ والّلحمِ، حتّى يَفرحوا بالجمعةِ». در هر جمعه براى خانواده خويش مقدارى ميوه و گوشت فراهم سازيد تا به آمدن جمعه خوشحال گردند.در زمينه خريد ميوه براى خانواده، روايت ديگرى را با همين عبارات، امام صادق(عليه السلام) به نقل از پدران بزرگوارشان، از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل فرموده اند. روايات فوق بيانگر اين نكته مهم است كه مسلمانان بايد فرزندان خود را از كودكى با اهميّت روز جمعه و اعمال آن كه نماز جمعه نيز يكى از مهمترين آنهاست،آشنا ساخته، به انجام آن كارها تشويق و ترغيب شان نمايند. طبيعى است كه چون درگذسته درآمدها محدود و زندگى مردم با سختى و مشقت همراه بوده، ايجاد رفاه نسبى و گشايش در زندگى، وسيله اى مناسب براى تشويق مردم براى شركت در اجتماعات و انجام فرايض دينى بوده است.

آداب رفتن به نماز جمعه

عن هشام بن الحكم، قال ابوعبدالله(عليه السلام): «لِيتزيّنْ أحدُكُمْ يومَ الجمعةِ، يَغتسلْ، وَيتطيّبْ ويُسرِّحْ لِحْيَتَهُ، ويَلْبَسْ أنظفَ ثيابِهِ، ولْيتهيّأْ للجمعةِ، ولْيكُنْ عليه في ذلك اليومِ السكينةُ والوقارُ، ولْيُحْسِنْ عبادةَ ربِّهِ، ولْيَفْعَلِ الخيرَ ما استطاعَ، فإنّ اللهَ يطلعُ على «أهل» الأرضِ ليُضَاعِفَ الحَسَناتِ». هشام بن حكم گفت: امام صادق(عليه السلام) فرمود: بايد هريك از شما در روز جمعه زينت برگيرد، غسل كند، خود را معطر و خوشبو كند، ريش خويش را شانه زند، تميزترين لباس هايش را بپوشد، و براى نماز جمعه آماده شود، و براوست كه در اين روز آرام و متين باشد، خداى را نيكو پرستش كند، و هر چه مى تواند كار خير انجام دهد، همانا خداوند بر اهل زمين و اعمال آنان آگاهى داشته، كارهاى شايسته مردم را دو چندان پاداش مى دهد. امام صادق(عليه السلام) در روايتى ديگر در تفسير فرموده خداوند:««خُذُوا زينَتَكم عندَ كُلِّ مَسْجد».

قال في العيدين والجمعة».

مراد از برگرفتن زينت در هر مسجد، در عيد فطرو قربان و جمعه است.از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل شده كه بر منبر مى فرمود: «مَنْ جاءَ منكم الجمعةُ فلْيغْتَسِلْ». هر كدام از شما كه در نمازجمعة شركت مى كند، بايد غسل كند.ابى سعيد خُدْرى گفت: رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود:«من اغْتسلَ يومَ الجُمُعَةِ، واستاك، وَمسَّ من طيب اِن كان عنده، ولبس من أحْسَنِ ثيابِه، ثمّ خرجَ حتّى يأتيَ المسجدَ، فلَمْ يتخَطَّ رِقابَ النّاسِ، حتّى رَكَعَ ما شاء أن يَرْكعَ، ثمّ أنْصتَ إذا خَرَجَ الإمامُ، فلم يتكَلَّمْ حَتى يَفْرُغَ مِنْ صَلاتِه، كانَتْ كفَّارَةً لِما بَيْنَها وَبَيْنَ الجُمُعةِ الّتي قَبْلَها». هر كس روز جمعه غسل كرده، مسواك بزند، و از عطر اگر دارد استفاده نمايد، و بهترين لباس هايش را بپوشد، سپس از منزل بيرون آمده به مسجد در آيد، و از روى گردن مردم عبور نكند، سپس هنگامى كه امام جمعه، خطبه آغاز كرد، سكوت كند، و سخن نگويد تا نماز را به پايان برساند، سبب آمرزش گناهان او از آن جمعه، تا جمعه قبل از آن خواهد شد.

عِكْرَمَة گويد

گروهى از مردم عراق به ابن عباس گفتند، آيا شما غسل روز جمعه را واجب مى دانى ؟ گفت: نه ليكن آن كه غسل كند بهتر و پاكيزه تر است، و اگر غسل نكند بر او واجب نيست، سپس گفت: من به زودى خواهم گفت كه غسل از چه زمانى شروع شد، آن روزها مردم در سختى بوده، زياد تلاش مى كردند، لباس هاى پشمى مى پوشيدند و با كشيدن بار بر دوش كار مى كردند، مسجد آنان به نام عريش نيز تنگ و سقف آن كوتاه بود، يك روز رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در هواى گرم به مسجد آمد، و به دليل پوشيدن لباس هاى پشمى مردم عرق كرده، بوى آن ديگران را آزار مى داد، پس وقتى رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آن بو را احساس كرد فرمود: مردم وقتى چنين روزى ـ يعنى روز جمعه ـ فرا مى رسد غسل كنيد، و از بهترين روغن و عطرى كه به آن دسترسى داريد استفاده كرده، خود را خوشبو كنيد.

ابن عباس ادامه داد

سپس خداوند خير و خوبى را بر مردم نازل فرمود، و آنان لباس هاى غير پشمى پوشيدند، كار آنان كمتر شد، مسجدشان توسعه يافت و ديگر مانند گذشته بوى عرق بعضى، ديگران را آزار نمى داد. انس بن مالك گفت: رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود:«مَنْ قَلَّمَ أظافيرَهُ يومَ الجُمُعَةِ، وَأخَذَ مِن شارِبهِ واستاكَ، وأفرَغَ عَلى رأسِهِ مِنَ الماءِ حِينَ يَرُوحُ اِلَى الجُمعةِ، شيَّعَهُ سبعونَ ألفَ مَلَك كُلُّهُمْ يَستغفرونَ لَهُ، ويَشفعونَ لَهُ». كسى كه روز جمعه ناخن خويش را كوتاه كند، و قدرى از موى روى لب را بزند، و مسواك كند، و هنگام رفتن به سوى نماز جمعه بر سر خويش قدرى آب بريزد ـ كنايه از آن كه غسل كند ـ هفتاد هزار فرشته او را تا محل نماز جمعه همراهى كرده، براى وى استغفار نموده، او را شفاعت كنند.

نام نويسى فرشتگان

اباذر غفارى گفت: رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود: هنگامى كه روز جمعه فرا رسد، خداوند متعال فرشتگان را در حالى كه قلم هايى از طلا و كاغذهايى از نقره در دست دارند بهزمين مى فرستد، پس آنان آمده و در مساجد مى ايستند و نام كسانى را كه به مسجد مى آيند به ترتيب مى نويسند اوّلى، پس از او و... پس آن گاه كه نام هفتاد نفر از آنان را نوشتند فرشتگان گويند: اين ها به تعداد هفتاد نفرى كه موسى از امّت خويش آنان را برگزيد. سپس در بين صفوف نمازگزاران به حركت در آمده، به جستجوى كسانى مى پردازند كه در نماز جمعه نيستند. سپس مى گويند: فلانى كجاست ؟ به آنان گفته مى شود: «هو مريض» او بيمار است. فرشتگان مى گويند: بار خدايا او را شفا ده تا نماز جمعه را به پاى دارد. مى گويند: فلانى كجاست ؟ گفته مى شود: به مسافرت رفته است. فرشتگان مى گويند بار خدايا او را سالم بازگردان بدرستى كه او يار و همنشين جمعه است. فلانى كجاست ؟ مى گويند: از دار دنيا رفت. فرشتگان مى گويند: بار خدايا او را ببخشاى همانا او نماز جمعه اقامه مى كرد. مرحوم شهيد ثانى در رساله " اكمال الجمعه " خود حديثى از پيامبر(صلى الله عليه وآله) نقل كرده اند كه آن حضرت فرمود: هنگامى كه روز جمعه فرا رسد فرشتگان بر هر درى از درهاى مساجد حضور يافته، اسامى نمازگزاران جمعه را به ترتيب مى نويسند، اوّل، پساز او... پس آن هنگام كه امام «جمعه بر منبر نشست] دفاتر را بسته، مى آيند در صفوف نمازگزاران مى نشينند و ذكر [يعنى خطبه ه» را گوش مى دهند. اگر سؤال شود كه اين نام نويسى ها چه سودى براى نمازگزاران دارد، رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در حديثى ديگر آن را پاسخ داده اند:قال(صلى الله عليه وآله): «يجلِسُ الناسُ من اللهِ يومَ القيامةِ على قدرِ رواحِهِمْ إلى الجمعاتِ، الأوّلُ والثاني والثالثُ». قوله من الله: أي من كرامته ونحوها. نزديك بودن مردم به خداوند در روز قيامت، به اندازه دفعاتى است كه آنان در نماز جمعه ها شركت داشته اند، اوّل، دوّم و سوّم...

امام صادق(عليه السلام) نيز فرمود

«... إنّكم لتتسابقونَ إلى الجنّةِ على قدرِ سبقكِم إلى الجمعةِ». همانا شما براى ورود به بهشت بر يكديگر پيشى مى گيريد به مقدارى كه براى رفتن به طرف نماز جمعه از ديگران سبقت گرفته بوديد. بنابراين، آن كسان كه پيش از ديگران خود را به محل برگزارى نماز جمعه برسانند، روز قيامت و در بهشت به خدا نزديكتر، و از نعمتهاى الهى بهره مندترند.

تعطيل عمومىرسول خدا فرمود