طرح دو سؤال
ما در اينجا از ايشان فقط دو سؤال مي كنيم . يكي اينكه آن چيزي كه شما اراده و روح در اصطلاح قرآن نه روح در اصطلاح ديگران به قول ايشان [ مي ناميد ] ، آن چيزي كه شما خودتان تصريح مي كنيد كه غير از ماده و انرژي است ، و تصريح مي كنيد كه جا ندارد ، در هيچ عضوي جا نگرفته و نمي شود گفت در فلان سلول مغز است ، آيا آن حقيقت خود آگاه است يا خود آگاه نيست ؟ در انسان يك خود آگاهيوجود دارد . ما يك موجود خود آگاه هستيم . آيا خود آگاهي ما مربوط به عنصر مادي است يا مربوط به انرژيهاي بدن ماست و يا متعلق به عنصر سوم است ؟ و آيا شما مي توانيد بگوييد آن عنصر سوم خود آگاه نيست ، همان كه تلقين مي پذيرد ، همان كه با پذيرش تلقين بر ماده مسلط مي شود ، خودش خود آگاه نيست ؟ اسمي از مسأله خود آگاهي نبرده اند . سؤال دوم ما اين است : آيا آن چيزي كه شما مي گوييد عنصر سوم در كنار ماده و انرژي است و مي گوييد من عندالله آمده است و با ابعاد ديگر وجود انسان فرق دارد ، با مردن باقي مي ماند يا معدوم مي شود ؟ شما كه به قرآن استدلال مي كنيد ، آيا قرآن درباره هر چه كه آن را من عندالله تعبير مي كند قائل به بقاء نيست ؟ نمي گويد : " ما عندكم ينفد و ما عند الله باق " ( 1 ) آنچه كه نزد شماست فاني مي شود ؟ مقصود از " آنچه كه نزد شماست " يعني آنچه كه ما آن را در عالم طبيعت و عالم تغير مي بينيم كه دائما كهنه مي شوند و از بين مي روند " و ما عند الله باق " و هر چه كه در نزد خداست از بين نمي رود ، هر چه كه جنبه عنداللهي دارد از بين نمي رود . مگر ديگران كه مي گويند روح مجرد [ چه منظوري دارند ؟ ] اصلا مجرد يعني چه ؟ مجرد يعني ابعاد مادي را مجرد است ، از خواص ماده [ مجرد است ] . اگر بپرسيم خود آن در ذات خودش متغير و متحول است ؟ مي گوييد نه . اگر بگوييم ابعاد مادي دارد ؟ مي گوييد نه . " مجرد است " يعني اينها را ندارد ، يعني مجرد از اين نقائص است . شما كه مي گوييد جا ندارد ، يعني مجرد از جاست . معني تجرد همين است و چيز ديگري نيست . اگر شما براي آن ، خود آگاهي قائل باشيد كه خيال نمي كنم انكار كنيد و بقاء هم برايش قائل باشيد ، صد در صد همان حرف آنها را زده ايد و اگر هم قائل نباشيد ، مقدماتي كه چيده ايد منتهي مي شود به اين كه قائل به اينها بشويد . اين است كه ما مي گوييم آنچه كه در كتاب ذره بي انتها اثبات شده ، به حق اثبات شده است . البته ما يك مناقشات جزئي كه به اصل مطلب صدمه نمي زند داريم ، مناقشات جزئي در آن هست ولي پيكره كتاب پيكره بسيار صحيحي است و همان حرف روحيون را مي گويند .
. 1 نحل / . 96