شهيد ثانى يكى از اختران فروزان و ستارگان درخشان سپهر علوم و دانشهاى اسلامى است كه در سايه زندگانى پربارش، بركاتى را براى دنياى اسلام به ارمغان آورده، و آثار گرانبهائى در علوم مختلف دينى - در ظل مساعى آميخته با اخلاص و موفقيت آميزش - از او به جاى مانده است كه هر يك از اين آثار همچون مهر تابان در ميان تمام ميراثهاى علمى دانشمندان اسلامى، برجسته و نمايان است و نظرهاى فضلاء و دانشمندان را به خود معطوف مىسازد. اين دانشمند گرانمايه - چنانكه خواهيم ديد - از فرهنگ و معارفى مايه و الهام مىگرفت كه بايد آنها را محصول كوششهاى بى دريغ او در تحصيلات و مطالعات مداومش در مذاهب مختلف اسلامى برشمرد. آرى او در مكاتب فقهى مذاهب پنجگانه اسلامى، اندوخته هائى سرشار و گرانبها در خويشتن فراهم آورد، و با مسافرتها و گشت و گذارهاى متعددى كه به صوب ممالك اسلامى در پيش گرفته بود، اساتيد بزرگ و برجسته اى را درك كرد، و از محضر زبده ترين دانشمندان اين ممالك بهره هاى فراوانى در علوم متنوع كسب نمود، و از ژرفاى اين ذخاير ارزشمند، درر و اصدافى را بيرون كشيد كه در ساحل و كرانه هاى آثارش، به رايگان در اختيار علاقه مندان قرار دارد.شهيد ثانى گامهاى بلندى در پهنه علوم مختلف، از قبيل: هيئت، طب، رياضى، ادب عربى، فلسفه، عرفان و ساير علوم برداشت كه ثمرات آن عبارت از كتب و آثار پرارزشى است كه در رابطه با اين علوم و فنون از او به جاى مانده، و يا پاره اى از آنها از ميان رفته، و يا شناسايى نشده است.اين دانشمند عاليقدر - كه در فقه اسلامى، شخصيتى كم نظير مىباشد - فقيهى صاحب نظر و برخوردار از استقلال در استدلال و استنباط و اجتهاد بوده و نظرياتى را ارائه كرده است كه بايد آنها را گشايشگر مشكلات و عويصات علمى در ارتباط با فقه و اصول عقايد به شمار آورد.يكى از نكات جالب و شگفت انگيز زندگانى اين عالم بزرگوار اين است: عليرغم آنكه فرصتهاى او را مىتوان در مجموعه اى از مسافرتها و كوچشهاى شاق و درازمدت و فرساينده خلاصه كرد، معهذا در طى عمر نسبة كوتاهش به اين همه ذخاير علمى دست يافت و آثار بسيار ارزشمندى در دسترس شيفتگان علم قرار داد. چنين موفقيت شايان توجهى را نمى توان تحت هيچگونه محاسبات و مساعى عادى قرار داده و در نتيجه، آنرا بازده كوششهاى بى دريغ او در تحصيلات و مطالعات، تلقى كرد؛ بلكه هر فرد واقع بينى، چنان توفيق خارق العاده اى را محصول كوششهائى برمى شمارد كه قرين و همپاى با امداد غيبى و توفيقات الهى بوده است.«آرى، بايد او را دانشمندى برشمرد كه شبانگاهانش به ياد خدا و استغفار و نماز و نيايش به درگاه پروردگار متعال، و مجال و فرصتهاى روزانه اش به تدريس و تاءليف و رسيدگى به حوائج مردم و ارشاد آنها، و اوقاتش غالبا در سفرهاى علمى مصروف مىگشت، و لحظه اى از پويش علمى و يا خدمت به خلق بازنمى ايستاد.بنابراين سراسر زندگانى اين فقيه عاليمقدار عبارت از يك زنجيره پيوسته اى است كه حلقات آنرا علم و عمل و تحصيل و تدريس و عبادت و جهاد در راه خدا تشكيل مىدهد.و از همه جالبتر آنكه: حلقات اين زنجيره در نهايت، با حلقه اى ارتباط مىيابد كه اين شخصيت عظيم را به كاروان شهدائى مىپيوندد كه در راه فضيلت و علم، جان باختند».اين چنين زندگانى نمونه و الگوپرداز، توانست شخصيتى را بيافريند كه بايد او را مثل اعلاى تقوى و عمل دانست. ميراثهاى علمى را كه از او به يادگار ماند، و نژاد پاك و خدمت گزارى كه از او به ثمر رسيد، استمرار و تداوم چنان زندگانى پربركتى بود كه بايسته است سرمشق همه انسانهاى پوياى حقيقت و جوياى سعادت باشد.
لطفا منتظر باشید ...
