دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ جلد 2

متن كتاب المراجعات نيز چنين است:

و امامْ احمد بن حنبل، حديث زيد بن ارقم را چنين آورده است: با پيامبر خدا در وادى‏اى كه «وادى خم» ناميده مى‏شد، فرود آمديم. پس به نمازْ فرمان داد و آن را، هنگام گرماى ظهر
خواند.... ¹
ج ـ گاه به جهت اختصار، تنها واژه «خُم» بر آن اطلاق
مى‏شود، همان‏گونه كه در كتاب صفة جزيرة العرب آمده
است. نويسنده اين كتاب (همْدانى)، هنگام شمارش
شهرهاى «تهامه» در يمن، مى‏گويد:

و مكّه؛ حوزه‏هاى آن، براى قريش و خزاعه است كه از جمله آن نواحى است: مرّ الظهران، تنعيم، جعرانه، سَرِف، فخ، عصم، عسفان، قديد ـ كه از آنِ خزاعه است ـ، جحفه و
«خم»، تا آن‏جا كه به منطقه جُهَينه و محلّه‏هاى بنى‏حرب مى‏رسد. ²
و نيز همان‏گونه كه در شعر مَعْن بن اوس مُزَنى، آمده
است:

خم، از آن يار كه با تو بود، تهى گشت/

و ياد و آثار مانده در مسحاء در سَرِف، ³ تو را مشتاق نموده است.

در شعر مجالد بن ذى مرّان همدانى ـ در قصيده‏اى كه
خطاب به معاوية بن ابى سفيان سرود، آن گاه كه
فريبكارى وى و عمرو بن عاص و نيرنگ آن دو را به
مردم در خونخواهى عثمان، ديد ـ نيز آمده است:

*و او (على)، حرمت ولايت بر مردم را دارد

1 -  المراجعات: 309.
2 -  صفة جزيرة العرب: 259.
3 -  سَرِف، جايى
در شش ميلى مكّه است. پيامبر خدا در آن‏جا با ميمونه، دختر
از «خُم» و به [سبب] گفته‏اى آشكار و بلند. 4
د ـ در برخى احاديث، نام «جُحفه» نيز بر آن اطلاق
شده است، از باب نامگذارى

1 -  المراجعات: 309.
2 -  صفة جزيرة العرب: 259.
3 -  سَرِف، جايى
در شش ميلى مكّه است. پيامبر خدا در آن‏جا با ميمونه، دختر
حارث،
ازدواج كرد. محلّ درگذشت ميمونه نيز همان‏جاست. (معجم البلدان: 3 /
212)

4 -  شعر
همدان و أخبارها ، حسن عيسى ابو ياسين: 372.