رهبرى آينده را تعيين كرد و پيشوايى آينده امّت اسلامى
را رقم زد. بر اين بيفزاييم كه اگر كسى بر اين باور باشد كه
پيامبر صلي الله عليه و آله در آن اجتماع عظيم و با آن خطابه بسى
شورانگيز و جاودانه و با آن همه تأكيد، خلافت و ولايت
را نگفت و آينده امّت را مسكوت گذاشت، بىگمان،
آيندهنگرى و تعيين امام و رهبر آينده را از آنچه پيشتر
آورديم نيز نخواهد فهميد.بدين سان بايد بگوييم كه پيامبر صلي الله عليه و آله براى آينده امّت،
طرحى نيفكنده و چگونگى پيشوايى پس از خود را
تعيين نكرده و امّت را چونان رمهاى بىشبان، رها كرده
است؛ چرا كه در آغاز اين مدخل ديديم كه گمانههاى
ديگر درباره آينده امّت، غير از گمانه تصريح بر رهبر
آينده، ناپذيرفتنى و به شدّت نااستوارند.نيز بايد بپذيريم كه پيامبر صلي الله عليه و آله حقيقت را وانگفته و كار
تشخيص آن را به عصرها و نسلها سپرده است و.... آيا
هيچ خِردى اين بىتوجّهى و سهلانگارى را از آن طبيب
1 سختكوش بىتاب پردغدغه و نگران از آينده
امّت، مىپذيرد؟ حاشا به حكمت، استوارانديشى،
آيندهنگرى و عظمت شخصيّت پيامبر خدا كه چنين
كند!
2. چگونگى شكلگيرى مراسم و ابلاغ
مردمان، همراه پيامبر خدا حج گزاردهاند و اينكآهنگ خروج از مكّه دارند. حجگزاران، انبوه انبوه، در
قالب قافلهها از مكّه بيرون مىروند و راهىِ ديار خويش
مىشوند. پيامبر صلي الله عليه و آله نيز چنين كرده است.پيامبر خدا به وادى «خُم» نزديك مىشود؛ سرزمينى
ناهنجار و بسيار گرم. 2 پيك
1 - اشاره است به سخن امام على عليه السلام در توصيف پيامبر صلي الله عليه و آله : «طبيبٌ دوّارٌ
بطبّه؛ طبيبى است در جستجوى بيماران». ر.ك: نهج البلاغة: خطبه
108.2 - وفيات الأعيان: 5 / 231 «و اين درّه به
ناهموارى و شدّت گرما توصيف شده است».