2 . محتواى خطبه
چگونگى آغاز خطبه، ادامه آن و طرح موضوع درآن به همراه آهنگ شورانگيز، تأثيرگذار و گدازنده كلام
نبوى، ترديدى باقى نمىگذارد كه موضوع، بسى مهمتر و
حساستر و دغدغهآميزتر از آن چيزى است كه برخى
پنداشتهاند. يكى از نقلها را بياوريم:حذيفة بن اسيد مىگويد: چون پيامبر خدا از حجّة
الوداع باز آمد، مانع از آن شد كه اصحابش در پيرامون
درختانِ نزديك به همِ دشت، بار افكنند. سپس به دنبال
آنان فرستاد و در زير درختان، نماز [را به جماعت[
گزارْد. سپس برخاست و گفت:اى مردم! همانا خداوند ريزبينِ آگاه به من خبر داده است كه هر پيامبرى به اندازه نصف عمر پيامبر قبلىاش عمر مىكند و من گمان دارم كه دعوت حق و وفاتم نزديك است و از من
پرسيده مىشود و از شما هم پرسيده مىشود. شما چه خواهيد گفت؟گفتند:گواهى مىدهيم كه تو ابلاغ كردى و كوشيدى و خيرخواهى نمودى. پس خدا به تو جزاى خير دهاد!گفت:آيا به اينكه خدايى جز خداوند يكتا نيست و محمّد، بنده و پيامبر اوست و بهشت او حق است و دوزخ او حق است و مرگْ حق است و قيامت، بىترديد، آمدنى است و خداوند، همه
مردگان را برمىانگيزاند، گواهى نمىدهيد؟گفتند:چرا، بدان گواهى مىدهيم.گفت:خدايا! گواه باش.