به ترك نقل آنها برانگيخت، صرف نظر كرديم. 1
تا اين جا صحبت از زمينهها و عوامل قيام بر ضدّ عثمان بود؛ ولى نكته
مهمتر و قابل تأمّلتر، بررسى افراد و گروههاى شركتكننده در اين
خيزش است. روشن است كه همه كسانى كه در اين جريان گسترده
شركت كردهاند، همهدف نيستند و برخى، آرمانهايى ديگر دارند.
عوامل دخيل در اين جريان را بدين سان مىتوان معرّفى كرد:
1 . معترضان و انقلابيون سنّتشناس و استوار انديش
در اين خيزش، چهرههاى برجستهاى از صحابيان و مؤمنان ژرفباورحضور دارند. به واقع، تودههاى عظيم مردم انقلابى، به رهبرى اينان
حركت مىكنند. اين چهرهها كسانى نيستند كه بتوان اندكى در اخلاص،
نيكنگرى و استوار انديشى آنان ترديد كرد. برخى از اينان عبارتاند
از:
عمّار بن ياسر
عمّار از پيشتازان در اسلام و از مجاهدان استوارگام و سر افراز است.پيامبر خدا او را معيار حق مىشناسانَد و مىفرمايد:چون مردم با هم اختلاف كردند، پسر سميّه همراه حق است. 2
و نيز:عمّار، ميان هيچ دو كارى مخيّر نشد، مگر آن كه كارى را برگزيد كه به
1 - تاريخ الطبرى: 4/365، الكامل
فى التاريخ: 2/286 . 2 - المعجم
الكبير: 10/96/10071، سير أعلام النبلاء: 1/416/84، البداية و النهاية: 6/214، كنز العمّال:
11/721/33525 .