شدهاى؟»، مىگويد:گفتم و گفتند و گفته اكنونم از گفته پيشينم بهتر است. 1
عمرو بن عاص نيز از اين گونه كسان است. او در زمان حكومت
عثمان، موقعيّت خود را از دست داده است و براى او دشوار است كه
بنگرد مصرى كه او فتح كرده، اكنون در دست عبد اللّه بن ابى سرح
است. او تلاش مىكند كه شورش بر ضدّ عثمان، شتاب بيشترى بگيرد.
برخى از تلاشهاى او را در اين زمينه، در ضمن گزارش متون آورديم.
خود او مىگويد:من ابو عبد اللّه هستم. وقتى به دُمَلى دست كشم، بازش مىكنم. من حتّى
چوپان گله بر سر كوه را بر او مىشورانم. 2
زبير نيز چنين است. او با طلحه همراه است و مىكوشد تا از خيزش
مردم، در فرصتى مناسب، براى رسيدن به اهداف دلخواه خويش بهره
گيرد. او خود را رهبر آنان مىداند.
3 . همگامان فرصتطلب عثمان
برخى همراه و همرأى عثماناند؛ امّا در اين حادثه، نه ياور، كه در همشكننده او و تلاشگر بر ضدّ اويند (اگر چه به طور غير مستقيم)؛ و اين
از عبرتهاى شگفت تاريخ است.معاويه را بايد شاخص اين گروه دانست؛ يعنى به واقع، معاويه و حزب
او چنيناند. حقيقتْ اين است كه او در قتل عثمان، دستى تأثيرگذار
دارد. معاويه به راحتى مىتواند گروهى را براى حفاظت از خليفه از شام
گسيل بدارد و يا براى نبرد
1 - تاريخ الطبرى:
4/459 . 2 - تاريخ الطبرى: 4/357 .