لطفا منتظر باشید ...
عبد اللّه بن سبا، چهرهاى مرموز
در منابع و متون تاريخ اسلام، از شخصى به نام عبد اللّه بن سبا (/ سبأ)ياد شده است. گزارشهاى متفاوت و گاه متضاد درباره چگونگى
شخصيّت او و تأثير او در حوادث و جايگاه فكرى و نيز پايگاه
اجتماعى و سياسى او، چهره او را در هالهاى از ابهام فرو برده است.برخى از پژوهشيان 1 بر پايه برخى گزارشها تأثير او را در حوادث صدر اسلام،
بسى شگرف دانستهاند و گاه از سَرِ بىتأمّلى، نگرشى خاص را در
فرهنگ اسلامى بدو نسبت دادهاند و حوادثى چون خيزش بر ضدّ
عثمان را از جمله كارهاى او تلقّى كردهاند.از سوى ديگر، متفكّرانى نيز وجود دارند كه نه تنها بدين سان در او
ننگريستهاند، بلكه وجود چهرهاى با اين عنوان را يكسر زير سؤال برده
و وجود او را افسانهاى تلقّى كردهاند 2
و يا دست كم در وجود او ترديد نمودهاند. 3
در اين تحليل، در انديشه بازكاوى تمام نقلها و گزارشها درباره عبد
اللّه بن سبا
1 - همانند: محمود شاكر در الخلفاء الراشدون، سعيد افغانى در
عائشة و السياسة، عبد الرحمان بدوى در مذاهب الإسلاميّين، احسان الهى ظهير در الشيعة و
السنّة.2 - همانند: علاّمه مرتضى عسكرى در عبد
اللّه بن سبأ و أساطير أخرى، على وَردى در وعّاظ السلاطين، عبداللّه فيّاض در تاريخ الإماميّة.3 - همانند: طه حسين در على و
بنوه، وجواد على در مجلّه الرسالة، ش 778، ص 609 ـ 610 .
