گواهى دادند. او كسى است كه فضيلتها را به كمال رسانيد و هيچكس از
گذشتگان و آيندگان، در سابقه، دانش و برترىاش ترديد نكرد.آنگاه، عقبة بن عمرو برخاست و گفت: كيست كه [افتخار [بيعت عقبه و
رضوان را داشته باشد؛ پيشوايى باشد هدايتگر كه از ستمش هراس نباشد،
ودانشمندى كه از نادانىاش واهمهاى نباشد؟ 1
ر.ك: ج 8، ص 309 (حذيفة بن يمان) و ص 313 (خزيمة بن ثابت انصارى)و ص 412 (احمد بن حنبل).
1 / 9
روىبرگردانندگان از بيعت با امام
بيعت با على عليه السلام فراگير بود. در اين پيمان شكوهمند، تمام مهاجران و انصار2 و همه كسانى كه در آن روز در مدينه بودند، شركت
جستند و از سرِ اختيار و با آزادى بيعت كردند. پس از آن، مردم مكّه، كوفه و
حجاز نيز بيعت كردند. 3
امام على عليه السلام ، صراحتاً بيعت خود را عام و فراگير دانسته است، 4همان گونه كه بسيارى از مصادر تاريخى، بر
اجتماع مهاجران و انصار، براى بيعت با امام، تصريح كردهاند. 5دربرخى از منابع تاريخى،
گزارشهايى آمده است كه نشان مىدهد كسانى چون: عبداللّه بن عمر، سعد
بن ابى وقّاص، محمّد بن مسلمه، اسامة بن زيد، حسّان بن ثابت، كعب بن
مالك، عبداللّه بن سلاّم، مروان بن حكم، سعيد بن
1 - تاريخ اليعقوبى: 2/179.2 - تاريخ دمشق: 42/437.3 - الفتوح: 2/439.4 - الكامل: 1/428،
وقعة صفّين: 58، الإرشاد: 1/243. 5 - العقد الفريد:
3/311، تاريخ الطبرى: 4/427، الكامل فى التاريخ: 2/302.