دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ جلد 4

نيرنگ است» ^{1 2}
1784.امام باقر عليه السلام : به درستى كه على عليه السلام مى‏فرمود:
«اگر پرندگان، مرا برُبايند، برايم دوست داشتنى‏تر است از
اين‏كه چيزى را به پيامبر خدا نسبت دهم كه نفرموده
است. از پيامبر خدا شنيدم كه در روز [جنگ [خندق
مى‏فرمود: "جنگ، نيرنگ است". مى‏فرمود: "هر گونه كه
مى‏خواهيد، سخن بگوييد"». ³
1785.امام على عليه السلام ـ در حكمت‏هاى منسوب به
ايشان ـ: در نبرد، به نيرنگ خويش بيشتر اعتماد كن تا
به نيرويت، و [نيز] به پرهيز و احتياط خود، شادمان‏تر
باش تا به كارزار و دليرى‏ات؛ چرا كه جنگ، جنگِ
بى‏باكان، و غنيمتِ محتاطان است. ⁴

1786.الكافى ـ به نقل از عدى بن حاتم ـ: به
درستى كه اميرمؤمنان، هنگامى كه در صفّين با معاويه رو
در رو شد، صدايش را بلند مى‏كرد تا يارانش بشنوند
ومى‏فرمود: «به خدا سوگند، معاويه و يارانش را خواهم
كُشت!». آن‏گاه در آخر سخن، صدايش را آهسته مى‏كرد
و مى‏گفت: «إن شاء اللّه‏!».

من نزديك ايشان بودم و گفتم: اى اميرمؤمنان! به درستى
كه سوگند ياد كردى بر آنچه انجام مى‏دهى. آن‏گاه «ان شاء
اللّه‏» گفتى. مقصودت از اين، چه بود؟

فرمود: «جنگ، نيرنگ است و من نزد مؤمنان، دروغگو
نيستم. خواستم تا يارانم را بر دشمن بشورانم تا سُستى
نكنند و [به نبردِ] با آنان، رغبت پيدا كنند. پس درآينده،
داناترين آنان، از اين سخنْ سود بَرَد. إن شاء اللّه‏!». ⁵

1787.تفسير القمى ـ در گزارش جنگ خندق ـ:
امير مؤمنان، در حالى كه هَرْوَله مى‏كرد، [از جايى[
گذشت... عمرو [بن عبد ود] به وى گفت: كيستى؟

1 -  در مسند احمد بن حنبل،
اين جمله اين گونه نقل شده است: آن گاه كه از غير پيامبر صلي الله عليه و آله سخنى گويم،
پس‏همانا مردى‏در حال مبارزه‏ام. (مسند ابن حنبل: 1/177/216)

2 - 
صحيح البخارى: 6/2539/6531 و: 3/1322/3415، صحيح مسلم:
2/746/1066.

3 -  تهذيب الأحكام: 6/162/298 ،
قرب الإسناد: 133/466 .

4 -  شرح نهج‏البلاغة:
20/312/588.

5 - 
الكافى: 7/460/1، تهذيب الأحكام: 6/163/299، تفسير القمّى: 2/60 .