عمومى، بيشتر سخت مىگرفت تا ديگران را درس عبرت باشد.
12. صرفهجويى در اموال عمومى
بر پايه آنچه گذشت، سياست امام در مصرف اموال عمومى و چگونگىبهرهگيرى كارگزاران از آن و چهسانى هزينه كردن بيت المال، فوقالعاده جالب
و آموزنده است. امام براى اينكه كارگزاران را به نهايت صرفهجويى از
درآمدهاى عمومى توجّه دهد و آنان را به جلوگيرى از اسراف وا دارد، در
بخشنامهاى از آنان خواست تا حتى در نوشتن نامه به او صرفهجويى كنند و
چنين تأكيد كرد:أدِقّوا أقلامَكُم، و قارِبوا بَينَ سُطورِكُم، وَاحذِفوا عَنّي فُضولَكُم وَاقصِدوا قَصدَ
المَعاني وإيّاكُم وَالإكثارَ، فَإِنَّ أموالَ المُسلِمينَ لا تَحتَمِلُ الإضرارَ. 1
قلمهايتان را تيز كنيد و سطرها را به هم نزديك سازيد. [در نگارش] براى من،
زيادىها را حذف كنيد و به معنا بنگريد، و بپرهيزيد از زياده نويسى؛ چرا كه بيت المال
مسلمانان، زيان را بر نمىتابد.روشن است كه كارگزارْ چون اين همه دقّت را در نگارش نامهاى بشنود، ديگر
از اموال عمومى، سفرههاى آنچنانى نمىآرايد، بر مَركبهاى آنچنانى سوار
نمىشود ودر جهت آسايش هرچه بيشتر خويش نمىكوشد.صرفهجويى شخصى امام در مصرف بيت المال نيز بسى شگفتانگيز است.
او حاضر نبود حتى براى پاسخگويى به كسانى كه براى كار شخصى در شب به
او مراجعه مىكردند، از نور چراغى كه به درآمدهاى عمومى تعلّق داشت،
استفاده كند. داستان تأمّلبرانگيز و عبرتآموز طلحه و زبير كه در هنگام
رسيدگى حضرت به
ر.ك: ص 260،
ح 1559.