ز ـ رفتار نيك با بازماندگانِ دشمن - دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ جلد 4

ز ـ رفتار نيك با بازماندگانِ دشمن

چون آتش جنگ فروكش مى‏كرد، على عليه السلام دستور مى‏داد كه با سپاه
شكست‏خورده، مجروحان، اسيران و بازماندگانِ سپاه دشمن، بويژه با زنان،
نهايت خوش‏رفتارى انجام شود. امام ـ چنان‏كه پيش‏تر نيز آورديم ـ، دستور
مى‏داد تا فراريان را دنبال نكنند، مجروحان را نكشند، به خانه‏هاى مردم وارد
نشوند، از اموال مناطقِ فراچنگ آمده، چيزى برندارند، هرگز به زنان آزار
نرسانند و متعرّض آنان نشوند، گرچه به آنان و فرماندهان نبرد، ناسزا
بگويند.

هشت سياست‏هاى بين المللى

آنچه تا بدين‏جا آمد، نگاهى بود به سياست‏هاى علوى در زمينه‏هاى
گونه‏گون كشوردارى.

اكنون، بر آنيم كه گوشه‏هايى از سياست‏هاىِ جهانى امام على عليه السلام را برشماريم.
از سياست‏هاىِ جهانى امام، رهنمودهايى را برگزيده‏ايم كه براى كشوردارى در
هر جا و با هر فرهنگى، سودمند و كارآمد خواهد بود. رهنمودهايى كه اكنون
بر مى‏شماريم و متون نشان دهنده آنها را در متن كتاب آورده‏ايم، رهنمودهايى
است سياسى، اجتماعى، فرهنگى و حكومتى كه فطرت سالم و عقل سليم، بر
استوارى و كارآمدى آنها گواهى مى‏دهد و تجربه تاريخى، بر درستى و
شايستگى آنها، شاهدى صادق خواهد بود. اين حقايق را هر كس با هر گونه
باورى، با مراجعه به وجدان و تاريخ، به سادگى مى‏تواند دريابد و بر استوارى
آنها در كشوردارى گواهى دهد. در فصل دهم همين كتاب، اين اصول و
رهنمودها به سه دسته تقسيم شده‏اند، بدين سان:

1. سياست‏هاىِ تداوم بخش حكومت

امام على عليه السلام ، سياست‏هايى را براى بقاى دولت‏ها ضرورى شمرده است. از
درْ