لطفا منتظر باشید ...
از آن روى كه سپاهش او را به طعنه، «دابّةُ اللّه (جُنبده خدا)»
مىخواندند، حكم به كفر آنان كرد. 1
چهار.تعصّب و لجاجت
لجاجت از سر جهل و تعصّب كوركورانه، يكى ديگر از آثارخطرناك تندروى دينى و عُجب و خودپسندى زاييده از آن است.
چنين است كه شخص متعمّق، هماره در كمند گمراهى است و نجات
او ناممكن. على عليه السلام با توجّه به اين نكته و ويژگى خوارج، خطاب به
آنان فرمود:أيَّتُهَا العِصابَةُ الَّتي أخرَجَتها عَداوَةُ المِراءِ وَاللَّجاجَةِ وصَدَّها عَنِ الحَقِّ
الهَوى وطَمَحَ بِهَا النَّزَقُ وأصبَحَت فِي اللَّبسِ وَالخَطبِ العَظيمِ. 2
اى جماعتى كه دشمنىِ ستيزه و لجاجت، شما را به شورش كشانده و
خواهش نَفْس از حقيقت بازتان داشته و شتابزدگىِ جاهلانه، شما را به دنبال
خود بُرده و در اشتباه و كارى گران افتادهايد!بدينسان، متعمّقان و متعصّبانِ لجوج، هرگز بر آنچه باور داشتند،
نمىنگريستند و در آن، احتمال خطا نمىدادند تا باورهاى خود را
نيازمند بازنگرى بدانند. چنين بود كه هرگز رهنمودهاى خيرخواهانه
امام على عليه السلام را گوش ندادند و در برابر مباحثات مستدل و بيدارگر ابن
عبّاس و ديگر فرستادههاى امام عليه السلام به بازنگرى مواضع خود نپرداختند،
و شگفتا كه گاه از شنيدن سخن نيز تن زدند كه مبادا بشنوند و در آنها اثر
بگذارد! عبد اللّه بن وَهْب در هنگامه نبرد گفت: نيزهها را به كار گيريد
و شمشيرهايتان را از غلاف بكشيد. من مىترسم كه چون روز حروراء،
شما را از راه به در كنند. 3
1 - ر.ك: الكامل: 3/1334.2 - تاريخ
الطبرى: 5/84.3 - صحيح مسلم: 2 / 748 .
