1. بر بستن اتّهامِ قتل عثمان به امام - دانش نامه امیر المؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ جلد 6

بود كه زمينه اجتماعى را براى درگيرى
مستقيم نظامى آماده سازد، چنان كه در اين جنگ، دو روش سخنرانى و
نامه‏نگارى را هم‏زمان به كار گرفت.

در وراى اين نبرد تبليغاتى، چنين اهدافى پى گرفته مى‏شد:

1. بر بستن اتّهامِ قتل عثمان به امام

بخش گسترده‏اى از نامه‏هاى معاويه به امام عليه السلام ، گرد همين موضوع
مى‏چرخد. انگيزه‏هاى رويكرد معاويه به سهيم شمردنِ امام عليه السلام در قتل
عثمان، از طرفى آن بود كه شايستگى امام عليه السلام براى عهده‏دار شدن
خلافت را به طعن گيرد و از ديگر طرف، اين كه به بهانه خونخواهى
عثمان، زمينه مناسب را براى درگيرى مستقيم نظامى با امام عليه السلام فراهم
آورَد و از همين رهگذر، فضاى دلخواه را براى دستيابىِ خودِ معاويه به
قدرت، مهيّا سازد.

بسيارند آن دسته از سندهاى تاريخى كه درستىِ اين ادّعا را گواهى
مى‏دهند. ¹معاويه، اين
سياست شيطانى را آشكارا، حتّى پيش از كشته شدن عثمان، پيش
گرفت، آن‏گاه كه در يارىِ وى درنگ ورزيد. اين پديده آن‏گاه كاملاً
آشكار شد كه عثمان اصرار ورزيد معاويه نيرويى براى حمايت از وى
روياروى آشوبگران گسيل

بَلاذُرى در أنساب الأشراف آورده است : معاويه ، پس از فرستادنِ ابو مسلم
خولانى نزد على عليه السلام ، نعمان بن بشير انصارى و ابو هُريره دوسى را به سوى وى گسيل
داشت . آن دو ، على عليه السلام را فراخواندند كه كُشندگان عثمان بن عفّان را تسليم كند تا به قصاص
خون وى ، كشته شوند و بدين‏سان ، كار مردم سامان يابد و از جنگ ، پيشگيرى شود . معاويه
مى‏دانست كه على عليه السلام چنين نخواهد كرد ؛ ليكن مى‏خواست نزد شاميان گواهى داده شود كه
على عليه السلام از تسليم آن افراد و بيزارى جستن از ايشان سر باز زده است . بدين ترتيب ، راه باز
مى‏شد تا معاويه ادّعا كند كه على عليه السلام ، عثمان را كشته است . آن‏گاه خشم شاميان بر على عليه السلام
افزايش مى‏يافت و در جنگ و دشمنى با وى تيز خشم‏تر و ديده‏ورتر شوند . وقتى آن دو
نزد امام عليه السلام رسيدند و خواست معاويه را به وى ابلاغ كردند ، او هيچ يك از آن خواسته‏ها را
نپذيرفت . سپس ابو هريره به شام بازگشت و معاويه به وى فرمان داد كه مردم را از آنچه
ميان وى و على عليه السلام گذشته ، آگاه سازد . (أنساب الأشراف : 3 / 205)