ذلّتآفرينِ عزّت سوز، وا داشتند و بدينسان، يكى از صفحات سياهِ ادب و فرهنگ انسانى را رقم زدند.پيامبر خدا ـ كه پيامآور آزادى و كرامت انسانى بود ـ فرموده است: اُحِثُوا فى وُجُوهِ المدّاحينَ التّرابَ؛ 1 بر چهره مدّاحان، خاك بپاشيد.و براى نشان دادن نهايت زشتى و پلشتى ستايش جبّاران و زرمداران فرموده است:إذا مُدِحَ الفاجِرُ اِهتَزَّ الْعَرشَ وَغَضَبَ الرَبُّ. 2 هرگاه نابكارى ستوده شود، عرش خدا به لرزه در مىآيد و پروردگار، خشمناك مىشود.امّا از سوى ديگر، چون شاعرى حق را مىسرود و مكرمتى انسانى را فرياد مىكرد، او را مىستود، دعايش مىكرد و او را ارج مىنهاد، چنانكه چون برخى از ابيات قصيده رائيّه نابغه جَعْدى را شنيد، وى را دعا كرد و فرمود :لا يُفَضِّض اللّهُ فاكَ! 3 خداوند، كامت را شيرين كند!از كهنترين روزگاران، بودند شاعرانى كه مدح ستم و ستمبارگى را بر نمىتابيدند و ستايش تاريكىها و تاريكىآفرينان را نمىپسنديدند، حماسههاى بزرگوارى، بزرگى و شكوه را مىسرودند و زيبايىها، روشنايىها و روشنايىآفرينان را مىستودند و هماره سر بر آستانه خورشيد مىنهادند. چنين 1 - الأمالى، صدوق: 512 / 707، بحار الأنوار: 73 / 294 / 1 و 76 / 331.2 - تحف العقول: 46، بحارالأنوار: 77 / 152.3 - الغيبة، طوسى: 119 (چاپ مؤسسة المعارف الإسلامية).