پيشگفتار كلياتى از تاريخ نهج البلاغه و طرح مسائل تاريخى اهتمام به تاريخ ارائه نمونه هاى عينى داستان قوم ثمود منطق فرعون فرزندان اسماعيل و اسحق و يعقوب پيشگويى هاى تاريخى پيشگويى درباره بنى اميه پيشگويى درباره ى بصره و كوفه پيشگويى درباره ى خوارج پيشگويى درباره ى مردم قوم مغول پيشگويى درباره مهدى تكرار تاريخ عوامل زمينه ساز در ساختارهاى تاريخى شكل گيرى جوامع انسانى آزادى انسان در ساختن تاريخ پيكار دائمى حق و باطل زمينه هاى سازندگى مسئوليت روشنفكران حكومت و رهبرى كارهاى خدا در تاريخ هبوط آدم جبر در 'بودن' و آزادى در 'شدن' انسان در بوته ى آزمايش نقش پيامبران در تكامل انسان پيامبر اسلام آخرين سفير الهى رحمت و غضب خدا تمهيل و استدراج انگيزه هاى تحولات تاريخى نظريه هاى گوناگون در تبيين حركت تاريخ تباهى قدرت عامل عصبيت مبارزه جناحهاى مرتجع و پيشرو عامل هجوم و دفاع اراده ى الهى جغرافياگرايى عنصر زور و عوامل سياسى تكامل ابزار توليد سنتهاى الهى در تاريخ شكست و پيروزى ويژگى هاى يك جامعه ى پيشرو ايمان و تقوا جهاد و تلاش عدل و داد مسئوليت همگانى مشاوره در تصميم گيرى ها راستى و درستى عوامل سقوط فتنه و فتنه گرى فساد اخلاقى و شيوع گناه سرپيچى از راهنمايى دانايان رفاه زدگى و كفران نعمت ستم و ستمگرى پيدايش تفرقه ها راه بازگشت