الاستبصار - آشنایی با متون حدیث و نهج البلاغه نسخه متنی

الاستبصار

اين كتاب هم از مولفات شيخ الطائفه مى باشد و در بسيارى از ويژگيها با تهذيب الاحكام مشترك است.
روايتهاى استبصار 5511 حديث در 925 باب مى باشد. اين كتاب در چهار جلد منتشر شده و در چندين نوبت به چاپ رسيده است.

ويژگيهاى استبصار

1- هدف شيخ در استبصار جمع عرفى بين اخبار متعارض است.

2- مصنف گاه اسناد را ذكر كرده و گاه حذف مى نمايد و به طرق خويش در تهذيب و كتب ديگر بسنده مى كند.

3- استبصار در نوع خود اولين كتاب، در حل تعارض اخبار مى باشد و هنوز نيز كارى مشابه آن عرضه نشده.

بر اين كتاب شروح و حواشى تحرير شده كه صاحب الذريعه 13 حاشيه [ الذريعه الى تصانيف الشيعه، ج 6، ص 19-17. ] و 31 شرح [ همان، ج 2، ص 16 و ج 13، ص 82. ] را ياد مى كند.

آنچه از تلاشهاى علمى پيرامون استبصار به چاپ رسيده، بدين شرح است:

1- كشف الاسرار فى شرح الاستبصار، سيد نعمه الله جزايرى، تحقيق: سيد طيب
موسوى جزايرى "موسسه علوم آل محمد، قم 1411 ق"، 564 ص.

2- فهرست الفبايى احاديث كه توسط مجمع البحوث الاسلاميه "بنياد پژوهشهاى اسلامى" در مشهد تهيه و نشر يافته است.

شيخ طوسى به جز اين دو كتاب كتب روايى ديگرى نيز دارد كه از اين قرار است:

1- الغيبه "تبريز، 1323 ق" 300 ص.
اين كتاب پاسخگوى مسائل مهدويت با تكيه بر احاديث است، اسناد روايات ذكر شده و مولف تحقيقاتى در مباحث طرح شده ارائه مى كند.
مباحث مهم كتاب عبارتند از: ولادت حضرت، كسانى كه امام زمان را رويت كرده اند، معجزات داله بر امامت حضرت، علل مانع از ظهور، سفراى عصر غيبت، عمر صاحب الزمان و صفات و سيرت او.

2- مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، التصحيح: اسماعيل الانصارى الزنجانى، 791 ص.
اين كتاب حاوى ادعيه و زيارات است. سند روايت ها در آن مذكور نيست ترتيب مباحث كتاب بدين شرح است: اعمال اليوم و الليله، اعمال الاسبوع، اعمال السنه.

3- اختيار معرفه الرجال، التصحيح و التعليق: حسن المصطفوى "دانشگاه مشهد، مشهد، 1368"، 343+616+35 ص.
در اين كتاب روايات مربوط به مدح و ذم راويان گرد آمده و در مجموع متضمن 1151 حديث مى باشد. اسناد روايات مذكور است، همه نقلها از پيامبر و ائمه نيست، بلكه گاه از مشايخ رجال هم مطالبى نقل مى كند.

4- الامالى، تحقيق: قسم الدراسات الاسلاميه- موسسه البعثه-"دارالثقافه، قم 1414 ق".
اين كتاب داراى 46 مجلس و 1537 حديث مى باشد. همچنين پيش از اين تاريخ در دو مجلد بدون فهرست و تحقيق به چاپ رسيده بود.