سياست و مديريت
سياست و زمامدارى جامعه، بخش ديگرى از موضوعات نهج البلاغه است، در اين بخش مى توان به ترسيمى از چگونگى اداره ى جامعه، توسط يك پيشواى الهى دست يافت.نامه هاى نهج البلاغه بيشترين سهم را در معرفى شيوه ى حكومت دارى على عليه السلام دارد.
ملاك هاى انتخاب فرماندهان و فرمانداران، چگونگى رفتار با مردم، ارتباط با
گروه ها و جريانهاى سياسى جامعه، ميزان برخوردارى جامعه از آزادى، اخلاق زمامدارى، جايگاه و طبقه بندى قواى حاكمه و... برخى از عناوينى است كه مى توان از نهج البلاغه رهنمون گرفت.
اين موضوعات را مى توان در خطبه ها و نامه هاى عديده اى ملاحظه كرد.[ رجوع شود به: الدليل على موضوعات نهج البلاغه، ص 753-659. ]
جامع ترين كلام اميرالمومنين در زمينه زمامدارى، فرمان [ اين نامه پيش از سيدرضى، در دعائم الاسلام، ج 1، ص 350 و نهايه الارب، ج 6، ص 19 نقل شده است. ] حضرت به مالك اشتر نخعى است، متن اين كلام را همراه با ترجمه مى آوريم.
[ [ اين فرمان از گذشته ها مورد شرح و تفسير قرار گرفته كه شيخ آغابزرگ تهرانى در الذريعه، ج 13، ص 375-374، به چهارده مورد آن دست يافته است. پس از آن نيز شروحى فراوان بر اين عهدنامه تحرير و به طبع رسيده كه ذيلا به آن اشاره مى شود:
1- نظام نامه حكومت، محمد كاظم بن محمد فاضل مشهدى "زنده در 1107 ه" تحقيق و تصحيح: مهدى انصارى "انصاريان، قم، 1373ش"، 222 ص.
2- آئين جهان دارى، محمد على انصارى، 1344و252 ص "ترجمه، شرح، شعر"
3- نظريه الحكم و الاداره فى عهد الامام على عليه السلام للاشتر، السيد عبدالمحسن فضل الله "دارالتعارف، بيروت، 1983 م"، 226 ص.
4- نامه روح فزا، على محمدى تاكندى- رضا شيخ محمدى "حوزه ى علميه قزوين، قزوين، 1375ش"، 236 ص.
5- على و نظام الحكم و الاداره، محمد باقر الناصرى "دارالزهراء، بيروت، 1410 ق- 1990 م"، 203 ص.
6- آئين كشوردارى از ديدگاه امام على عليه السلام، محمد فاضل لنكرانى، تقرير و تنظيم: حسين كريمى "دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران،1368ش"،206 ص.
7- حكمت اصول سياسى اسلام، محمد تقى جعفرى "بنياد نهج البلاغه، تهران، 1369ش" ، 551 ص.
8- فرمان حضرت اميرالمومنين عليه السلام، گروهى "شركت سهامى چاپ، تبريز، 1336"، ترجمه به فارسى، انگليسى، فرانسه و شعر. ] ]