زنى كه سه روز پشت سرهم خون ببيند، به فتواى همه فقها حائض و احكام حيض بر او جارى است؛ اما اگر در ضمنِ ده روز، سه روز خون ببيند و صفات و علايم حيض را داشته باشد، منتها پشت سر هم نيايد، مثلاً: روزِ اوّل و پنجم و هشتم را خون ببيند، مشهور فقها حيض نمى دانند؛ زيرا توالى (پشت سر هم بودن) را شرط مى دانند ولى حضرت آيه الله گلپايگانى(ره) فرموده اند: بنا بر احتياط لازم، در روزهايى كه خون مى بيند، بايد جمع كند ميان كارهاى مستحاضه و تروك حائض و در روزهايى كه خون نمى بيند هم كارهايى را كه بر حائض حرام است، ترك كند و هم عبادت هاى خود را به جا آورد.(12)
چند نكته
اوّل: مراد از توالى، (به فتواى كسانى كه توالى را شرط دانسته اند) در سه روزِ اوّل است واگر در روزهاى بعد توالى نباشد ضررى، به حكم نمى رساند.(13)دوم: در اين كه حيض از سه روز كمتر نيست گفته شد كه بعضى از فقها سه شبانه روز و بيشتر فقها سه روز را معيار قرار داده اند؛ بنابراين، اگر زنى از طلوع فجر حيضش شروع شود و تا غروب آفتابِ روز سوم ادامه يابد به فتواى بيشتر فقها كافى است با اين كه سه روز و دوشب شده است ولى به فتواى كسانى كه سه شبانه روز را معيار قرارداده اند كافى نيست.(14)سوم: به فتواى بيشتر فقها كه سه روز را معيار قرار داده اند نه سه شبانه روز را، لزوم خون ديدن در شب دوم و سوم به خاطر شرط بودن مسأله استمرار است.(15)چهارم: به فتواى بيشتر فقها كه سه روز را معيار قرار داده اند نه سه شبانه روز را، اگر ابتداى بيرون آمدنِ خون، اوّل شب و يا به صورت تلفيق باشد، هر سه شب حيض محسوب مى شود.(16)
2 . ميان دو حيض حدّاقل ده روز فاصله بيفتد
ميان دو حيض بايد حدّاقل ده روز فاصله بيفتد (اقلّ طُهر ده روز است)؛ بنابراين اگر از حيضِ اوّل، ده روز نگذشته باشد، خونى كه ديده مى شود، حيض نيست؛ و اما اختلاف در اين است كه اگر به طور مثال: سه روز پشت سر هم خون ببيند و قطع شود (و چند روز پاك باشد) و سپس سه روز يا بيشتر خون ببيند، و مجموعِ دو خون با پاكى وسط از ده روز تجاوز نكند كه با اين كه هر دو خون، حيض است چگونه پاكى وسطِ دو حيض كمتر از ده روز است، بدين جهت بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله گلپايگانى(ره) و حضرت آيه الله سيستانى و حضرت آيه الله مكارم فرموده اند: جايز است اقلّ طُهر و پاكى، كمتر از ده روز باشد در صورتى كه اين پاكى ميان يك حيض واقع شود. و نسبت به چند روز پاكى وسط مى فرمايند: بنابر احتياطِ واجب بايد احتياط نموده و بين كارهاى شخص طاهر و زنِ حائض را جمع كند (يعنى نماز بخواند و روزه بگيرد و محرّماتِ بر حائض را انجام ندهد)؛ اما بعضى از فقها مانند حضرت امام(ره) و حضرت آيه الله خوئى (ره) و حضرت آيه الله اراكى(ره) و حضرت آيه الله فاضل فرموده اند: ايام پاكىِ وسط، جز حيض است.(17)
يادسپارى
هرگاه فاصله حداقلّ ده روز بين دو حيض را خون استحاضه ببيند، مانند اين است كه خون نديده و پاك است؛ يعنى دو طرف، محكوم به حيض و وسط محكوم به استحاضه است.(18)* يك بار ديگر شرايط فراهم آمدن خون قاعدگى را مرور مى كنيم.