ملاك تشخيص حيض در ابتدا - احکام روابط زن و مرد نسخه متنی

ملاك تشخيص حيض در ابتدا

اوّلاً: ميزان، رجوع به عادت وقتيّه است، اگر خون در ايّامِ عادت ديده شود، در اين جا به مجرّدِ ديدن خون، حيض است گرچه نشانه هاى حيض را نداشته باشد و بايد به وظيفه حائض عمل كند.(3)

چند نكته

الف: عادت بانوان بر دو نوع است: يكى عادتى كه محدود به زمان خاص است؛ يعنى زمانِ شروع و ختمِ آن دقيق است، و يكى عادتى كه ممكن است با كمى تقديم يا تأخير اتّفاق بيفتد، و نوع دوم در ميان بانوان متعارف تر است؛ زيرا ممكن است گاهى عادتشان جلو، و گاهى عقب بيفتد و تأخير و عقب افتادن هم گاهى ممكن است از اوّل زمانِ عادت باشد، و گاهى پس ازتمام شدنِ ايّامِ عادت مانند مواردى كه بايد استظهار كنند كه خواهد آمد.(4)

ب: اگر عادتِ زن جلو بيفتد، و صفات و نشانه هاى حيض را داشته باشد حيض قرار مى دهد، و اگر بدون صفات باشد تا دو روز مورد اتّفاق فقهاست كه حيض است و اما در بيشتر از دو روز، بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله خوئى(ره) فرموده اند: بايد احتياط كند(يعنى؛ بين تروك حائض و اعمال مستحاضه جمع نمايد) و بقيه فقها فرموده اند: اگر عرفاً گفته شود عادتش جلو افتاده بيش از دو روز هم حيض است.(5)

ج: اگر عادت زن عقب بيفتد بيشتر فقها فرموده اند: يك روز يا دو روز يا بيشتر كه در عرف گفته شود عادتش عقب افتاده مانعى ندارد و خونِ ديده شده محكوم به حيض است. و بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله خوئى(ره) و حضرت آيه الله سيستانى تفصيل داده اند كه اگر تأخيرِ يكى دو روز، از اوّل ايامِ عادت باشد، حيض است؛ و اما اگراز آخر باشد (يعنى پس از تمام شدن ايام عادت و نديدن خون در ايّام عادت، خونى ببيند كه صفات حيض را هم نداشته باشد)، حيض نيست. البته حضرت آيه الله سيستانى فرموده اند: بايد در تحت عنوان بانوانى كه عادت معين ندارند بررسى شود.(6)

د: اگر خون حيض از بدن خارج شود، هر چند به اندازه سر سوزنى باشد به اتّفاقِ همه فقها، زن حائض است. و احكام حيض جارى است، گرچه نسبت به بقاى حيض خارج شدن شرط نيست بلكه همين مقدار كه باطن آلوده به خون حيض باشد كافى است.(يعنى خروجِ خون از بدن براى آغاز حيض است )؛ و اما اگر خون حيض از رحم خارج شود و در فضاى فرج باشد آيا زن حائض است و احكامِ حيض جارى است يا نه؟ بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله مكارم فرموده اند: مانند صورت قبل است (احكام حيض جارى است) و بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله اراكى (ره) و حضرت آيه الله خوئى (ره) و حضرت آيه الله گلپايگانى (ره) و حضرت آيه الله سيستانى و حضرت آيه الله فاضل فرموده اند: احكامِ حيض جارى نيست، و بعضى از فقها مانند حضرت امام (ره) فرموده اند: بنابر احتياطِ واجب بايد ميان اعمال شخص طاهر و تروك حائض جمع كند (و علّتِ اين اختلاف آن است كه آيا معيار، خروج خون از رحم است يا از بدن) البته مى تواند قدرى خون را (گرچه با انگشت يا پنبه باشد) خارج نمايد تا محكوم به حيض گردد.(7)

ثانياً: اگر عادت وقتيّه نداشت يعنى چهار صورت ديگر (عدديّه، مبتدئه، مضطربه و ناسيه) بود در اين صورت بايد به صفات و علايم رجوع كند، اگر خون صفات حيض را داشت، از اوّل، حيض قرار مى دهد وگرنه بايد تا سه روز بين كارهايى كه مستحاضه انجام مى دهد و كارهايى كه زن حائض بايد ترك كند جمع نمايد، كه اگر جريان خون، تا سه روز يا بيشتر ادامه داشت، حيض خواهد بود مگر آن كه از اوّل علم داشته باشد كه تا سه روز ادامه دارد كه در اين صورت آن را حيض قرار مى دهد؛ و اما در صورتى كه عادت ندارد و علايم حيض را نيز ندارد، بعضى از فقها فرموده اند احتياط مستحب آن است كه بين وظيفه حائض و مستحاضه جمع كند.(8)

1 - العروه الوثقى، ج 1، فى الحيض، مسأله 9 تحرير الوسيله ، ج 1 ، في الحيض ، مساله 11.

2 - العروه الوثقى، ج 1، فى الحيض، مسأله 9 تحرير الوسيله ، ج 1 ، في الحيض ، مساله

11 -12.

3 - العروه الوثقى، ج 1، فى الحيض، مسأله 15.

4 - مهذّب الأحكام، ج 3، ص 168.

5 - العروه الوثقى، ج 1، فى الحيض، مسأله 15.

6 - همان.

7 - همان، مسأله 4؛ تحرير الوسيله، ج 1، فى الحيض، مسأله 3؛ مهذّب الاحكام، ج 3، ص 141.

8 - العروه الوثقى، ج 1، فى الحيض، مسأله 15؛ تحرير الوسيله، ج 1، فى الحيض، مسأله 13.