مفهوم نفاس و مسايل آن - احکام روابط زن و مرد نسخه متنی

مفهوم نفاس و مسايل آن

نفاس چيست؟

نفاس در لغت به زايمانِ زن گفته مى شود و زنى كه زايمان كرده «نُفَسأ» ناميده مى شود(213). و اما در اصطلاحِ فقه، نفاس به خونى گفته مى شود كه همراه با خروجِ اوّلين جز بچه از شكم مادر خارج مى شودبه شرطى كه قبل از ده روز، يا در پايان ده روز قطع گردد (و بعضى از فقها اضافه كرده اند كه بايد صدق زايمان و خون ولادت بنمايد؛ بنابراين اگر چيزى سقط شود و شك كند كه صدق زايمان مى كند يانه و يا اين كه پس از زايمان با فاصله زياد خونى خارج شود كه صدق خون ولادت نكند حكم به نفاس كردن مشكل است.)(1)

مسأله: خونى كه زن پيش از بيرون آمدنِ اوّلين جز بچه مى بيند نفاس نيست.(2)

مسأله: تمامى فقها فرموده اند: ابتداى ده روز را بايد بعد از تمام شدنِ ولادت محاسبه نمود، گرچه ولادت طول بكشد نه از زمانِ شروعِ ولادت، و اما احكام نفاس، از همان زمانِ شروعِ ولادت (اگر همراه با خون ديدن باشد) آغاز مى گردد ولى حضرت آيه الله سيستانى فرموده اند: ابتداى ده روز بايد از زمان خون ديدن پس از ولادت محاسبه شود؛ زيرا ممكن است خون ديدن با فاصله از ولادت شروع شود.(3)

مسأله: در نفاس آيا لازم است خلقت بچه تمام باشد؟ بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله مكارم فرموده اند: بنابر احتياطِ واجب بايد خلقتش تمام باشد؛ بنابراين اگر خونِ بسته اى از رحم خارج شود و بداند كه اگر در رحم مى ماند انسان مى شد بايد ميان اعمالِ زنى كه از خون پاك است و كارهايى كه حائض ترك مى كند جمع نمايد و بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله خوئى(ره) و حضرت آيه الله سيستانى فرموده اند: بلكه اگر ناتمام نيز باشد در صورتى كه زاييدن صدق كند خونى كه تا ده روز ببيند خون نفاس است و بقيه فقها فرموده اند: لازم نيست خلقت بچه تمام باشد بلكه اگر خونِ بسته اى هم از رحم خارج شود و خودِ زن بداند يا چهار نفر قابله بگويند كه اگر در رحم مى ماند انسان مى شد. خونى كه تا ده روز ببيند خون نفاس است.(4)

مسأله: هرگاه شك كند كه چيزى سقط شده يا نه، يا چيزى كه سقط شده اگر مى ماند انسان مى شد يا نه، لازم نيست وارسى كند، و خونى كه از او خارج مى شود شرعاً خون نفاس نيست.(5)

مسأله: ممكن است خونِ نفاس يك آن بيشتر نيايد ولى بيشتر از ده روز نمى شود.(6)

چند نكته

.1 ملازمه اى ميانِ عددِ روزهاى نفاس و مترتّب شدنِ احكام نفاس نيست؛ زيرا عدد را بايد پس از تمام شدنِ ولادت حساب كرد ولى احكام نفاس، از زمان شروعِ ولادت مترتّب است البته گاهى هم يكى مى شوند.

.2 اگر زن روز دهم ولادت را خون ببيند فقط همان يك روز نفاس است و قبلش حكم طاهر را دارد.

.3 اگر زن روز سوم ولادت را خون ببيند و سپس پاك شود و دوباره روز دهم خون ببيند دو روز سوم و دهم به فتواى همه نفاس است. و اما در مورد روزهاى پاكِ وسط (از سوم تا دهم) بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله مكارم و حضرت آيه الله فاضل فرموده اند: آن روزها حكم طاهر را دارد و بعضى از فقها مانند حضرت امام(ره) و حضرت آيه الله خوئى(ره) و حضرت آيه الله اراكى(ره) فرموده اند: حكم نفاس را دارد و بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله گلپايگانى(ره) و حضرت آيه الله سيستانى فرموده اند: در آن روزهاى پاكِ وسط بايد بين اعمال نُفَسأ و اعمال شخص طاهر جمع نمايد.

.4 اگر زن فقط روز پنجم را خون ببيند فقط همان روز نفاس است و قبل و بعدش نفاس نيست و اما اگر روز اول ولادت و پنجم و دهم خون ببيند آن روزها قطعاً نفاس است و نسبت به پاكى هاى وسط در صورت قبل (3) حكمش بيان گرديد.(7)

. 5 سؤال: از زنى بچه اى سقط شد و تا يك ماه از آلودگى پاك نشد، سپس او را «كورتاژ» كردند و بقيّه اى مثلاً انگشتى را از بقاياى بچّه در آوردند چون بچه در حقيقت الان بتمامه منفصل شده، آيا آلودگى اين مدّت به ضميمه ايّام نفاس تماماً نفاس است يا خير و تكليف نماز و روزه هاى او چيست؟

جواب: در فرض سؤال تمام محكوم به نفاس است.(8)

.6 نسبت به زنانى كه براى سقط جنين عمل جراحى مى شوند، بعضى از فقها مانند حضرت آيه الله فاضل فرموده اند: اگر خونى كه مى بينند مربوط به ولادت و سقط جنين باشد، احكام نفاس جارى است.(9)

1 - العروه الوثقى، ج 1، فى النفاس؛ توضيح المسائل مراجع، مسأله 508 و زير مسأله 512.

2 - توضيح المسائل مراجع، مسأله 509.

3 - العروه الوثقى، ج 1، فى احكام النفاس، مسأله 1.

4 - توضيح المسائل مراجع، مسأله 510.

5 - همان، مسأله 512.

6 - همان، مسأله 511.

7 - مهذّب الاحكام، ج 3، ص 319؛ تحرير الوسيله، ج 1، فى النفاس، مسأله 1؛ العروه الوثقى، ج 1، فى احكام النفاس، مسأله 2.

8 - استفتاآت امام، ج 1، غسل حيض، سؤال 186؛ اجوبه الاستفتأات، ج 1، ص 68، سؤال 235.

9 - مهذّب الاحكام، ج 3، ص 305؛ جامع المسائل، حضرت آيه الله فاضل، ج 1، ص 62، سؤال 178.