زن و تحصيل علم - احکام روابط زن و مرد نسخه متنی

زن و تحصيل علم

در اين قسمت، بحث را از شهيد بزرگوار آيه الله مطهرى(ره) نقل مى كنيم كه ايشان فرموده اند: فريضه علم اختصاص به مردان ندارد؛ زيرا:

اولاً: در بعضى از نقل ها كه در كتب شيعه نيز موجود است كلمه «مُسْلِمَه» نيز آمده است.

ثانياً: اگر هم كلمه «مُسْلِمَه» در روايات نبود از اين گونه روايات اختصاص به مردان فهميده نمى شد؛ زيرا «مُسْلِم» در اين روايات يعنى «مسلمان» چه مرد باشد و چه زن، بنابراين در تمامِ مواردى كه شبيه اين تعبير هست همين طور عموميّت دارد. به طور مثال: در حديث آمده است «اَلْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسانِهِ وَ يَدِهِ» يعنى مسلمان كسى است كه ساير مسلمانان از زبان و دستِ او در امان باشند. بديهى است كه مقصود اين نيست كه فقط مردِ مسلمان بايد اين طور باشد و شامل زن نيست، حتّى اگر به جاى كلمه «مُسْلِم» كلمه «رجل» هم در روايات آمده بود به اصطلاح فقها الغاى خصوصيّت مى شد به طور مثال: از امام(ع) سؤال شده اگر مردى چنين معامله اى كرده و چنان شده حالا چه بكند؟ و امام(ع) جواب دادند، فقها مى فرمايند: هر چند در متن حديث صريحاً كلمه «مرد» آمده؛ اما در اين گونه موارد خصوصيت جنسى الغا مى شود؛ زيرا معلوم است كه جنسيّت دخالت ندارد.

ثالثاً: فقها سخنى دارند كه مى فرمايند: بعضى از عمومات و كليّات امتناع از تخصيص دارند؛ يعنى لحن و بيان طورى است كه قابل تخصيص نيست؛ مطلب طورى است كه از نظر عقلى قابل تبعيض نيست؛ مانند آنچه درباره تقوا آمده است كه «اِنّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَالله اَتْقيكُمْ» آيا چون صيغه «اكرمكم» و «اتقيكم» مذكر آمده و «اكرمكنّ» و «اتقيكنّ» نيست مى شود كسى ادعا كند كه آنچه درباره تقوا گفته شده اختصاص به مردان دارد. (در مورد طلب علم هم چنين است).

البته يك مطلب هست كه حتماً بايد مورد توجّه باشد وآن اين كه وقتى بنا باشد رشته هاى تخصّصى علمى تقسيم شود، زنان بايد، به طور حتم رشته هايى را بخوانند كه با ذوق و استعداد خودِ آنها و احتياجات جامعه وفق مى دهد. آيا مى توان گفت: جامعه به پزشك، جرّاح و قابله زن احتياج ندارد؟! براى كدام خانواده است كه حتّى در بيمارى هاى مخصوص زنانگى احتياج پيدا نشده باشد. بسيار باعث تعجّب است كه يك عدّه اشخاص آن جا كه پاى تعليمات بانوان به ميان مى آيد سخت مخالفت مى كنند و امّا همين كه پاى احتياج به ميان مى آيد زنان و دختران خود را براى معالجه در اختيار مردان و حتّى در اختيار مردان كافر قرار مى دهند.(1)