پيشگفتار
انگيزه نگارش اين اثر، خواص مترتب بر تحقيقات تطبيقى و مقايسه اى است. از راه هاى معرفى يك مكتب و اثبات توانمندى و كارايى آن، تقابل محتواى آن با ساير مكاتب است، به طورى كه پژوهشگر بتواند مبانى نظرى هر يك را با ديگرى مطابقت دهد و پايه هاى منطقى آنها را ارزيابى كند. بررسى جنبه عملى و اجرايى كار، دومين مرحله تحقيق درباره مكاتبى است كه داعيه رهبرى زندگى فردى و اجتماعى انسان را دارند. به هنگام مطابقه است كه دستمايه هاى علمى و عملى هر جهان بينى رخ مى نمايد و اتقان و استوارى مبانى فكرى آن از يك سو و قابليت اجرا و تحقّق پذيرى آن، از سوى ديگر آشكار مى گردد.مكتب اسلام در كليّت خود، در بردارنده نظام دانشى و ارزشى جامعى است كه هنوز زواياى متعددى از آن، بر جامعه جوان و دين پرور ما پنهان مانده و قاطبه اين گروه به علت عدم احاطه به زبان عربى، حظّ وافر از اين خوان نعمت نبرده اند، با آن كه به حكم فطرت پاك خويش - خاصه در فضاى جمهورى اسلامى - مشتاقانه جوياى آنند؛ پرسش ها و جستجوگرى هاى نسل جوان در محافل آموزشى و كلاس هاى درس معارف و عقايد، مؤيّد اين ادعاست.در اين كتاب، با عنايت الهى، سعى بر نماياندن گوشه اى از سيماى تربيت عقلى و نيز تربيت اخلاقى اسلام، به روش تطبيقى شده است، به گونه اى كه درهاى جديدى را فراروى خواننده پژوهشگر مى گشايد و او را به ادامه تحقيق در اين مسير ترغيب مى كند.نوشته حاضر، تحقيقى آغازين و با سبكى جديد در موضوع خود است كه اميد مى رود به زبان نسل نو و تحصيل كرده تحرير يافته باشد و قلم تواناى اساتيد فن و علماى دين، مايه عمق بخشيدن به مباحث طرح شده در فصول مختلف آن گردد و ضعف و قصور نويسنده را جبران نمايد.رجاى واثق است كه نقل پاره اى از نصوص اسلامى در آن، با توجه به حديث شريف «مَن حفظ على أُمّتي أربعين حديثاً في أمر دينها، بعثه الله تعالى يوم القيامة فى زمرة الفقهاءِ و العلماء» (1) موجب غفران الهى نسبت به راقم اين سطور گردد.شايسته است از عمّ بزرگوارم حضرت آيةالله مكارم كه مشوّق اوليه اين جانب در امر تحقيق و تتبع بوده اند، و همچنين از اساتيد محترم حوزه و دانشگاه، آقايان: خليل حق نگهدار، حجةالاسلام عبدالرسول بينازاده، دكتر عبدالرسول جوكار و دكتر محمدهادى صادقى كه در تصحيح متن، همكارى صميمانه نمودند، تشكر و سپاسگزارى كنم.محمدحسن مكارم مهر 13761 . بحارالانوار، ج 2، ص 156 به نقل شرح چهل حديث امام خمينى، ص 1.