مدینه فاضله در متون اسلامی نسخه متنی

براى آگاهى از معيار و ملاك زشت بودن و زيبا بودن افعال انسان بر مبناى ديدگاه انديشمندان اسلامى، بايد به موارد زير عنايت نمود:

1 . قضيه اخلاقى، يك عبارت انشايى محض نيست، بلكه اِخبارى است و قابل صدق و كذب. بايد توجه به اين حقيقت داشت كه انجام دادن فعلى كه منجر به نتيجه مطلوب مى شود، براى نيل به آن نتيجه ضرورت دارد.

2 . گاهى انسانى به كمك عقل و تجربه مى تواند به زشتى و زيبايى يك كار پى ببرد، و گاهى اين تشخيصْ پيچيده است و نياز به راهنمايى وحى است.

3 . ملاك اخلاقى بودن يك كار، تابع سهمى است كه در رسيدن به نتيجه مطلوب، يعنى كمال و سعادت حقيقى انسان دارد. اگر تأثير مثبت داشت، فضيلت است و اگر اثرش منفى و بازدارنده بود، رذيلت است و اگر بى تفاوت بود، خنثى محسوب مى شود و ارزش صفر خواهد داشت. كمال و سعادت در جهان بينى الهى معين شده است.

4 . ارزش هاى اخلاقى از نظر رتبه مختلفند؛ بعضى اعمال، انسان را سريع تر به هدف مطلوب مى رساند، و لذا زيباتر و پسنديده تر است و امتياز بيشترى دارد و بعضى كمتر.

5 . كمال مطلوب براى انسان، قرب خداست و اين مقام، اعتبارى و تشريفاتى نيست، بلكه حقيقى و وجودى و قابل اكتساب است. راه رسيدن به اين قرب، تقيّد به احكام الهى، يعنى عبوديت و بندگى خداست. پس بايد ابتدا خدا را شناخت و احكام الهى را كه توسط پيامبرش بيان شده درك كرد و علاوه بر شناخت و علم، از روى ايمان و انقياد، به آنها پايبند شد.