مدینه فاضله در متون اسلامی نسخه متنی

6 . در عمل به احكام خدا و رسيدن به كمال مطلوب، هم نيت و انگيزه نقش سازنده دارد و هم شكل انجام كار. نيت بايد خالص و به قصد بندگى خداوند باشد و عمل هم بايد به همان صورتى كه در دين خدا ذكر شده انجام گيرد، گرچه سهم نيت كه به آن حسن فاعلى مى گويند، از سهم شكل عمل كه به آن حسن فعلى مى گويند، در سازندگى اخلاقى و تأثير آن، مهم تر است؛ به عنوان مثال، در حج، هم بايد قصد قربت باشد و هم به شكلى كه معصومينْ حج گزارده اند، ما نيز به جا آوريم، اما سهم اولى در مقبوليت كار، بيشتر است.

7 . انسانِ مورد نظر اسلام، داراى حيات جاويد اخروى، به دنبال حيات دنيوى است؛ بنابراين، سعادت او را نبايد فقط درباره اين دنيا كه جنبه مقدماتى براى زندگى جاودانه او دارد، در نظر گرفت.

استاد مصباح در كتاب خويش، پس از بيان مطالبى - كه در هفت مورد فوق خلاصه گرديد - نقش وحى را در تعيين خير و شر اخلاقى، چنين تبيين مى كند:

با توجه به گسترشى كه شؤون مختلف نفس دارد و روابط زيادى كه شكل دهنده اين شؤون است، روابط فردى و اجتماعى و پيوندهايى كه بين اينها وجود دارد و تعارض هايى كه واقع مى شود، انتخاب آنچه اصلح و اقرب به كمال حقيقى نفس است، كار مشكل و پيچيده اى مى شود. در يك آن، ده ها كار مختلف پيش روى انسان قرار مى گيرد؛ كدام يك از اينها را انتخاب كند كه براى او اصلح است و به چه شكلى انجام دهد؟... اين كارى است كه از عهده انسان هاى عادى خارج است، و لذا ما معتقديم بسيارى از ارزش هاى اخلاقى، بايد از ناحيه وحى بيان شود، چون عقل انسان به تنهايى نمى تواند اين فرمول ها را دقيقاً تنظيم كند.نتيجه اين كه: فعلى اخلاقى و فضيلت محسوب مى شود كه در مسير رساندن انسان به قرب الهى باشد. اين نظريه، محاسنى را كه در بعضى نظريات بشرى وجود داشت، در بردارد و از نگرش تك بعدى به انسان و تلقى تمام ابعاد وجودى او از يك بعد معين، پرهيز نموده است.