مدینه فاضله در متون اسلامی نسخه متنی

از لحاظ حكومتى نيز دنياى آن روز به صورت دو امپراتورى بزرگ اداره مى شد و بحث در حدود و ثغور كشورهاى متعدد و گوناگونى نظام هاى سياسى حاكم بر آنها مطرح نبود.

در قرن پنجم، امپراتورى روم غربى منقرض شد و در قرن هشتم، امپراتورى شارلمانى، تقريباً بر همه اروپا سيطره داشت. آن چنان جهلى سراسر غرب را فرا گرفته بود كه در قرن نهم فقط يك نفر انگليسى به نام «اريژن» در همه آن مناطق به نام حكيم و دانشمند در تاريخ ثبت شده است. در قرن دهم يك فرانسوى به نام «ژربر» در اين خصوص، شايان ذكر است كه در پايان عمر به مقام پاپ رسيد؛ او در اندلس نزد مسلمانان رفت و رياضى و هيئت و نجوم خواند.اروپاييان در قرن هاى 11 و 12 ميلادى به فكر ترجمه كتب، از عربى به زبان خود افتادند، گرچه هنوز زبان هاى اروپايى آمادگى اداى مطالب پخته علمى و فلسفى را نداشت.

فروغى در كتاب سير حكمت در اروپا، سيل ترجمه كتب مسلمانان را به زبان لاتين ذكر نموده و مى گويد: اين كار تا قرن هاى 14 و 15، يعنى اواخر قرون وسطى، ادامه داشته است.او از جمله ترجمه تأليفات خوارزمى، ابومعشربلخى، عبدالرحمن صوفى، يعقوب كندى، على بن عباس، ابن بطريق، ابن بيطار، زكرياى رازى، ابوالقاسم زهراوى، ابن سينا، ابن رشد اندلسى، فارابى، غزالى و ديگران را نام برده است.با اين همه بايد اعتراف كرد كه مسلمين - بر خلاف ساير علوم - در زمينه فلسفه سياسى اسلام، به طور پراكنده كار كرده اند و نظرهاى سياسى و حكومتى را در لابه لاى كتب فقهى و فلسفى و اخلاقى آورده اند و به صورت غيرمدوّن باقى مانده است؛ گرچه كتب آراى مدينه فاضله و نيز السياسة المدنيّه ابونصر فارابى (متوفاى 339ه.)، اخلاق الملوك خواجه نصيرالدين طوسى (متوفاى 672 ه'.) و مقدمه ابن خلدون (متوفاى 807 ه'.) در اين راستا شايان ذكر است.