مدینه فاضله در متون اسلامی نسخه متنی

اى استاد سخنان دل انگيز و محسود همگان! اى كه بر گنجينه هاى هنرى صدها زبان و صدها مملكت احاطه دارى و دل سياستمداران و انقلابيون را به دام تحسين خود انداخته اى! اى كه اين همه ثروت و فراغت خود را با استثمار كسى به دست نياورده اى! اگر تو هرگز روى خوشبختى را نديده باشى، پس چه كسى آن را خواهد ديد؟!به گفته دورانت، تسلط انسان بر طبيعت، گمشده نسل امروز نيست، اين بهشت مورد نظر «فرانسيس بيكن» بود كه تحقق يافته است؛ بايد «دل ها و نفوس» خود را تصفيه كنيم، چون عامل ويرانى مدينه هاى فاضله، چيزى جز نفسانيات و جهل بشر نمى باشد. او، شهردارى را در عالم خيال مى آفريند كه مأمور بناى آرمانشهر موعود است؛ شهردار كه اين كار را براى خود بسيار دشوار مى بيند، بزرگان و انديشمندان و صاحبان كارخانه ها را به كمك مى طلبد و «كميته بزرگ» را تشكيل مى دهد. آنان بعد از مشورت ها، چهار اعلاميه پيشنهادى پياپى، براى اصلاح شهر و «تأسيس نمودن جامعه ايدآل» ارائه مى دهند كه شامل موارد زيراست:

خانواده ها مراقب باشند كه فرزندان سالم بار آورند، چون اين كار، زيربناى اصلاح معنوى است؛ امكانات ورزشى براى همه فراهم گردد و به تماشاى ورزش اكتفا نشود؛ هزينه هنگفت، صرف تعليم و تربيت شود؛ شهردارى هزينه دانشجويان فقير را بپردازد؛ صلح دوستى در دروس مدارس منظور گردد؛ مدرسه، خانه معنوى و روحى اجتماعى ما باشد و درب هاى آن هميشه باز ماند؛ مدرسه مسؤوليت پرورش صفات اخلاقى در نوجوانان را به عهده گيرد، تا انحطاط اخلاقى ساير مؤسسات تلافى گردد؛ دانشجو طورى پرورش يابد كه رفتارش منطبق بر مصلحت جامعه باشد؛ هدف تعليم، پرورش خبره نباشد، بلكه فضيلت انسانى رشد كند؛ بر مواد غذايى و نرخ آنها نظارت شود؛ مردم در كارهاى عام المنفعه سهيم گردند؛ براى شهروندان، محل سكونت ارزان تأمين گردد، تا لذت خانه و فرزنددارى، دوباره تجديد شود و خانواده دوباره مهد اخلاق و منبع نظم اجتماعى گردد؛ هنرمندان تشويق شوند... و براى تأمين بودجه جهت اجراى اين پيشنهادات، بر اراضى موات داراى مالك، وسايل تجملى، ارثيه ها و تفريحات غيرمفيد، ماليات بسته شود و توانگرانْ اموالى را وقف كنند و وام هاى طويل المدّت از مردم شهر گرفته شود.در ادامه، مقرر مى گردد كه پيشنهادهاى مذكور، براى تصويب به انجمن شهر داده شود. اعضاى انجمن، يكى بعد از ديگرى برخاسته، عليه آن حرف زدند و اعضاى كميته را محكوم به طرفدارى از كمونيسم و مخالفت با دموكراسى و متهم به اتهام هاى ديگر نمودند و كليه پيشنهادهاى فوق را رد كردند و طرح مدينه فاضله دور انداخته شد.