امر و نهى با عمل - اخلاق کارگزاران نسخه متنی

امر و نهى با عمل

[ ولا تكن ممّن ] ينهى و لا ينتهى و يأمر بما لايأتى به، امام على عليه السلام مى فرمايد از كسانى نباشيد كه ديگران را از كارهاى بد باز ميدارند، اما خودشان همان كارها را انجام مى دهند و از كسانى نباشيد كه ديگران را به كارهاى نيك دعوت مى كنند اما خودشان به آنها توجه نمى كنند و انجام نمى دهند.

مثلاً به ديگران مى گويند دروغ نگوييد اما خودشان دروغ مى گويند به مردم مى گويند خيانت نكنيد، به بيت المال دست نبريد، سوءاستفاده نكنيد، حق مردم را از آن نگيريد و
اما خودشان همه اين كارها را انجام مى دهند.

از سوى ديگر به مردم مى گويند كه نماز بخوانيد، با ديگران مهربان باشيد، حق همديگر را رعايت كنيد و ، اما خودشان هرگز آنها را به جا نمى آورند.

البته در اين مورد هم بايد جاى پاى شيطان را ديد كه چگونه به افراد تلقين مى كند كه: به ديگران امر و نهى كن، اما خودت به آنها عمل نكن.

به انسان طورى وانمود مى كند كه انسان به امر و نهى مى پردازد و مى گويد: چرا اين كار را كردى كار درستى نبود بلكه خيانت بود، اما خودش مبتلا به انواع خيانت هاست.

بايد توجه داشت كه راه دين و گفته ها و توصيه هاى دين كار مشكلى نيست كه انسان از عمل به آن ناتوان باشد.

دين آمده تا ما انسان ها را از آلودگى دور كند و به خوبى و پاكى دعوت كند و هر كس كه به دين معتقد باشد، به راحتى مى تواند به آن پايبند باشد.

البته نقش شيطان و نفس اماره به عنوان موانع موفقيت است، لكن راه غلبه بر آنها را نيز خود دين به ما آموخته است.

انسان اگر امر به معروف مى كند خودش هم بايد به معروف عمل كند وگرنه مردم مى فهمند كه او هر چه مى گويد خودش باور ندارد؟ و در نتيجه بى اثر خواهد بود.

اگر كسى كه چندين نفر زير دست او هستند به آنها چيزهايى مى گويد كه خودش هم به آنها عمل مى كند، آنان سخن او را باور خواهند كرد و با جان و دل به گفته هايش گردن خواهند نهاد.

مثلاً مديرى به كاركناتش مكرر مى گويد مواظب بيت المال باشيد و مبادا به آنها دست درازى بكنيد.

اين سخن وقتى مؤثر خواهد بود كه زيردستان ببينند خود مدير واقعاً نسبت به بيت المال جانب احتياط را در پيش گرفته و به شدت مواظب است كه مبادا به بيت المال خيانت كند.

با ديدن اين حالت كاركنان نيز به سخن او ايمان خواهند آورد و گفته هايش را به كار خواهند بست.

اما اگر خودش در امانت خيانت كند، توصيه به امانت در بيت المال، سخن گزاف و بيهوده اى خواهد بود.

علت اين كه سخن امامان و به تبع آنها عالمان دينى ما مؤثر بود و در دل ها مى نشست، به خاطر آن بود كه مردم مى ديدند اينها به حرف خودشان باور دارند و به آن عمل مى كنند، لذا هر كس كه مى خواهد خيرخواهى هايش و دستورهايش در ديگران مخصوصاً زيردستان اثر بكند، بايد در عمل، درستى گفته هايش را ثابت كند.