بخشی از زیبایی های نهج البلاغه نسخه متنی

هر يك از موجودات وظيفه‏اى دارند و هر عضوى از اعضاى انسان داراى وظيفه‏اى است كه جهان عادل هستى، بوسيله آن بر انسان احتجاج ميكند و او را مورد سؤال و حساب قرار مى‏دهد. روى اين اصل موجودات جهان هستى از نظر حكم وجودى با هم برابرند و بزرگ و كوچك در اين ميزان به يكديگر شباهت دارند. على (عليه السلام) مى‏گويد: «خداوند، پيش از بررسى كارهاى بزرگ، كارهاى كوچك ترا به حساب مى‏آورد». او از آن جهت كه بيشتر مردم كارهاى كوچك را ناچيز مى‏دانند به اين سخن زبان گشوده است، و براى آنكه مطمئن شود عمل تسويه بين بزرگ و كوچك، در دلها و انديشه‏ها جايگزين شده مردم را توجه مى‏دهد كه كارهاى كوچك در پاداش يا كيفرى كه دارند بر كارهاى بزرگ مقدم مى‏شوند.

از ديدگاه على (عليه السلام) اگر جهان هستى به كمك آنچه بر اعضاى انسان لازم شمرده، بر انسان احتجاج كند و او را در كارهاى بزرگ و كوچك مورد سؤال و محاسبه قرار دهد و جزاى كارهاى خوب و بد او را بدهد، لازم نيست عمليات: احتجاج و محاسبه و مجازات، خارج از دايره‏ى انسان باشد. اين عمل واحد مركب با وجود تركيبى كه در آن است، هميشه در حدود موجودات- كه انسان نيز از جمله آنها بشمار مى‏رود- انجام مى‏گيرد. على (عليه السلام) مى‏گويد: «همانا بر شما نگهبانانى از خود شما و جاسوس‏هائى از اعضاى خودتان مى‏باشد». اين نگهبان هرگز از ديدن و ثبت كردن و كيفر يا پاداش دادن خوددارى نخواهد