بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
بديهاى زمانش رنج مىبرد، پول و راستى و برادرى را كه مايه بقاى انسان است در يك رديف قرار داده و در باره مردم زمانش مىگويد: «بزودى مردم سه چيز را از دست مىدهند: پول حلال، زبان راست و برادرى كه از ناحيه او احساس آرامش كنند».اگر غربت بخاطر آنكه موجب تنهائى است بزرگترين سختى بشمار مىرود، شديدترين مرحلهى آن، ساعتى است كه انسان برادران و دوستان خود را از دست مىدهد و بدنبال آن از دلهائى كه مىبايست از مهر و محبت آنها بهرهمند گردد، محروم مىشود: «غريب كسى است كه دوست نداشته باشد.» «از دست دادن دوستان غربت است».ما اينجا ناچاريم موقعيت زن را از نظر على (عليه السلام) بطور خلاصه بررسى كنيم. روشن است زن نيمى از انسان محسوب مىشود. آيا ممكن است اين نصف، از محبت به نصف ديگر خالى باشد آيا نصف ديگر موظف است مقياسهاى عدالت جهانى را كه حاكم به محبت انسان بر انسان است مورد ستم قرار دهد گروهى، بعضى از سخنان على (عليه السلام) را در باره زن، نوعى لطيفه و سرگرمى تفسير كرده و موقعيت زن را از نظر وى مهمل گذاشتهاند.از اين رو به سخنانى كه على (عليه السلام) در موقعيتهاى ويژهاى به آن زبان مىگشوده، تكيه كرده و در موردى كه زن شناخته شدهاى با وى دشمنى داشته و على (عليه السلام) در اين زمينه فقط امر به معروف مىكرده، پافشارى كردهاند و فراموش نمودهاند كه على (عليه السلام) چنين سخنانى را كه