شرح نهج البلاغه نسخه متنی

و قال ابن ميثم: يروى انه عليه السلام وكل اخاه فى خصومه و قال: ان لها تقحما و ان الشيطان يحضرها.

و فى (المستجاد) دخل عماره بن حمزه على المنصور فقعد فى مجلسه، فقام رجل فقال للمنصور: مظلوم.

قال: من ظلمك.

قال عماره: غصبنى ضيعتى.

فقال المنصور: قم يا عماره فاقعد مع خصمك.

فقال: ما هو لى بخصم.

قال: و كيف ذلك؟ قال: ان كانت الضيعه له فلست انازعه و ان كانت لى فهى له، و لا اقوم من مجلس قد شرفنى به الخليفه اميرالمومنين و اقعد فى ادنى منه بسبب ضيعه.

قال المصنف: (يريد بالقحم المهالك لانها تقحم اصحابها فى المهالك و المتالف فى الاكثر) فى (النهايه): اقتحم الامر العظيم و تقحمه، اذا رمى نفسه فيه من غير رويه، و القحمه الورطه و الهلكه، و منه حديث على عليه السلام ان للخصومه قحما.

و من ذلك قحمه الاعراب و هو ان تصيبهم السنه اى: سنه القحط.

فتتعرق اموالهم هكذا فى (الطبعه المصريه) و الصواب ما فى ابن ابى الحديد و ابن ميثم (فتتقرف اموالهم).

(الفصل الستون- فى موضوعات م
ختلفه) فذلك تقحمها اى: تقحم السنه.

فيهم اى: فى الاعراب.

و قيل فيه اى: فى قول قحمه الاعراب.

وجه آخر و هو انها تقحمهم اى: تدخلهم.

بلاد الريف اى: الخصب.

اى تحوجهم الى دخول الحضر عند محول البدو اى: قحط الباديه.

قلت: و يشهد لكونه هو الوجه قولهم: اقحمت السنه نابغه بنى جعده اى: اخرجته من الباديه و ادخلته الحضر.