شمیم ولایت نسخه متنی

ابن ابي الحديد در ادامه مي‏گويد: «أُقسم بِمَن تُقسِم الأُمَم كُلُّها به لَقَد قرأت هذه الخطبة منذ خمسين سَنةٍ إلي الآن أكثر من ألف مرّة ما قرأتها قطّ إلاّ و أحْدثتْ عندي روعةً وخوفاً وعِظَةً...؛ قسم ياد مي‏كنم به آن مبدئي كه همه امّت‏ها بدان سوگند ياد مي‏كنند كه من اين خطبه را از پنجاه سال پيش تاكنون، بيش از هزار بار خوانده‏ام، و هر بار كه مي‏خواندم برايم تازگي داشت و مطلب جديد و موعظه‏اي تازه در قلبم پديد مي‏آورد[1].

يكي از حُكماي بنام اسلام بوعلي سيناِ است. اين حكيم متألّه رساله‏اي در معراج نوشته و در آن بياني را كه رسول اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم به اميرمؤمنان(عليه‌السلام) درباره عقل و فراگيري علم عقلي فرموده است، نقل مي‏كند و از علي(عليه‌السلام) چنين ياد مي‏كند:

رسول اكرم‏صلي الله عليه و آله و سلم به علي بن ابي طالب(عليه‌السلام) كه در بين ياران پيامبر همانند عقل در بين حواسّ بود، چنين فرمود: «يا علي إذا تَقرّب الناس إلي الله بأنواعِ البِرّ، تقرّب إليه أنت بِالعقل، تَسبقهم»[2]؛ يا علي! آنگاه كه مردم با انجام انواع كارهاي نيك به خدا تقرّب مي‏جويند، تو با عقل به خدا تقرّب جوي، بر ايشان پيشي مي‏گيري.

اين بيان ابن سينا در رساله «معراجيه» به زبان فارسي و به همين تعبير آورده شده و بعضي از حاشيه نويسان ترجمه آن را در حاشيه كتاب شفاي ابن سينا، آورده و گفته‏اند: علي بن ابي طالب(عليه‌السلام) در بين ديگر صحابه رسول خداصلي الله عليه و آله و سلم مانند معقول در ميان محسوس بود: «كَالْمعقول بِيْن المحْسوس». او عقل است و ديگران حسّ، حواس به عقل نيازمندند و عقل رهبر آن‏ها است؛ علي رهبر صحابه است و صحابه
به او نيازمندند.

[1] ـ شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج 11، ص153.

[2] ـ رساله معراجيه، ابن سينا.