1 . فراگيرى فن جدل براى هر انسانى كه داراى عقايد و آراى دينى، سياسى و اجتماعى است ، و در زندگى اجتماعى خود خواه ناخواه درگير مباحثه و مناظره مى شود ، امرى لازم است .2 . جدل عبارت است از : صناعتى كه آدمى با آن مى تواند از مقدمات مسلّم و مورد قبول طرف مقابل استفاده، و مطلب مورد نظر خويش را اثبات يا رد كند .3 . تفاوت هاى ميان جدل و برهان را مى توان چنين بيان كرد :الف) مقدمات برهان بايد يقينى و مطابق با واقع باشند ؛ امّا مقدّمات جدل بايد مسلّم و مقبول طرفين باشند و مطابقت با واقع در آنها شرط نيست ؛ب) جدل همواره قائم به دو شخص است ؛ در حالى كه اقامه برهان گاه براى خود شخص صورت مى گيرد ؛ج) برهان تنها به صورت قياس تأليف مى شود ؛ برخلاف جدل كه به شكل استقرا و تمثيل نيز مى آيد .4 . در هر مناظره اى دو طرف وجود دارد : مجيب وسائل، شخصى را كه مدافع رأيى است مجيب و ديگرى را كه به آن رأى حمله مى برد سائل مى نامند .5 . به رأى معتقدٌ به يا ملتزمٌ به ، وضع مى گويند .6 . به قواعد و اصول كليى كه از آنها قضاياى مشهور فراوانى منشعب مى شود، موضع مى گويند .7 . مبادى اوليه جدل ، مشهورات و مسلّمات است .8 . خطابه صناعتى علمى است كه تنها نتيجه آن ، اقناع توده مردم در مورد مطلب مورد نظر است، بدون آن كه در آنها جزم و يقين واقعى ايجاد كند .9 . خطابه شامل دو جزء اساسى است :الف) عمود، كه عمدتاً عبارت است از : مقبولات ، مظنونات و مشهورات ؛
لطفا منتظر باشید ...
