منطق (1) نسخه متنی

از قضايايى كه ماده استدلال را تشكيل مى دهند و يا صورتى كه شكل استدلال را تعيين مى كند .

2 . اجزاى بيرونى ( عَرَضى ) . مراد از آن ، امورى خارج از استدلال مغالطى است كه اگرچه بيرون از متن استدلال قرار دارند ؛ اما در عين حال موجب قبول نتيجه استدلال نادرست مى شوند .)39) برخى از اجزاى بيرونى مغالطه عبارتند از :

الف) تحقير مخاطب و برانگيختن خشم او ، مثلاً از طريق ذكر عيب هاى جسمانى و يا طرح نواقص و كمبودهاى علمى طرف مقابل ( مغالطه ايجاد خشم ، مغالطه انگيزه و انگيخته ، مغالطه توهين مغالطه هر بچه مدرسه اى مى داند ) ؛

ب) فرياد و هياهو و حركاتى كه هيجان كاذبى در مخاطب ايجاد كند تا او را مغلوب و خود را پيروز نشان دهد ، ) مغالطه هياهو ، مغالطه پارازيت ، مغالطه تكرار ) ؛

ج) به كار بردن الفاظ و اصطلاحات مهجور و نامأنوس ، به طورى كه مخاطب به دليل نشناختن اصطلاحات مذكور از پاسخ دادن مناسب عاجز بماند ) مغالطه فضل فروشى ) ؛

د( مطرح كردن مطالب بى ربط و زايد ، به طورى كه ذهن مخاطب پراكنده شود و نتواند رشته استدلال را پى گيرى كند و در تشخيص نتيجه و پاسخ دادن مناسب ناتوان بماند ) مغالطه نكته انحرافى ، شوخى بى ربط ) ؛

ه ( تفسير و تأويل سخن مخاطب ، به گونه اى كه شبيه به امرى غير واقع و خلاف مشهور شود، يا با افزودن لواحقى به سخن مخاطب يا كاستن از آنچه او بيان كرده، نتايجى خلاف واقع يا مشهور اخذ كند و به آن شخص نسبت دهد . ) مغالطه تحريف ، مغالطه تفسير نادرست).

شايان توجه است كه ترفندهاى مغالطه به عنوان اجزاى بيرونى در تحقق سفسطه تأثير بسيار دارد و از آن رو كه روش هاى زمينه ساز براى مغالطه بسيار متنوع است ، استقصاى كامل اين امور و قانونمند كردن آنها به طور كامل ميسور نيست .(40)