مبتدا - نحو مقدماتی نسخه متنی

مبتدا

مبتدا وخبر
مبتدا بر دو قسم است:
مبتداي اسمي: اسمي است مسندٌ اليه که مجرّد از عوامل ففظيه مي باشد، مانند: «زيدٌ» در «زيدٌ قائمٌ».

مبتداي وصفي: وصفي است که بعد از ن في يا استفهام قرار گرفته و اسم ظاهر يا ضمير منفصل بعد از خود را رفع داده است.

مثال 1: أقائمٌ الزّيدانِ.

ترکيب: أ: حرف استفهام، قائمٌ: مبتدا، الزّيدان: فاعل و جانشين خبر.

مثال 2: ما جالسٌ هما.

ترکيب:ما: حرف نفي، جالسٌ: مبتدا، هما: فاعل و جانشين خبر.

دو تذکر:

1ـ اگر وصفِ بعد از نفي يا استفهام، ضمير مستتر را رفع دهد در ترکيب، خبر مقدّم بوده و اسم ظاهر بعد از آن، مبتداي مؤخر خواهد بود، مانند: أقائمانِ الزيدانِ.

2ـ اگر وصفِ بعد از نفي يا استفهام، مفرد بوده و اسم ظاهر بعد از آن نيز مفرد باشد؛ در ترکيب آن دووجه جايز است، مثل: أقائم زيدٌ.

ترکيب اوّل: أ: حرف استفهام، قائمٌ: مبتدا، زيدٌ: فاعل و جانشين خبر.