رابطه علم كلام با علم فرق و مذاهب اسلامى
بر اساس مطالب بالا مىتوان به ارتباط علم كلام و علم مذاهب پى برد. همان گونه كه گذشت، علم مذاهب با روش تاريخى و نقلى به معرفى و توصيف مكاتب مختلف كلامى مىپردازد و تاريخ پيدايش هر مذهب و نيز آرا و عقايد آن را بررسى مىكند. اما علم كلام درباره اعتقادات اسلامى به شيوه عقلى - نقلى بحث مىكند و هدف اصلى آن استنباط عقايد اسلامى و دفاع از اين عقايد است و از همين جاست كه استدلال عقلى و نقلى نقش اصلى را در آن ايفا مىكند. بنابراين، دو علم مورد بحث از لحاظ روش، غايت و موضوع با يكديگر تفاوت دارند. روش علم كلام روش عقلى - نقلى است در حالى كه روش علم مذاهب صرفا روش نقلى و تاريخى است. غايت علم كلام استنباط عقايد اسلامى و دفاع از آنهاست. حال آنكه غايت علم مذاهب معرفى مكاتب اعتقادى مىباشد. موضوع علم كلام، اعتقادات دينى و موضوع علم مذاهب، فرقه هاى اعتقادى است.