چكيده

2. از مهمترين آثار او جوامع الكلم و شرح زيارة جامعه كبيره و حياة النفس فى حظير القدس مىباشد.

3. مبناى اصلى احسائى در كسب معارف اين است كه همه علوم و معارف در نزد پيامبر صلّى الله عليه وآله و اهل بيت عليه السلام مىباشد و تنها راه كشف معارف توسل به آنان است و عقل مستقلا قادر به درك حقايق نيست. معروفترين راءى او درباره كيفيت معاد جسمانى است. او اصل معاد جسمانى را كه مورد تاءكيد آيات و روايات است با تفسير خاصى از جسم مىپذيرد. اين راءى او با مخالفتهايى روبرو شده است.

5. عقيده احسائى درباره امامان معصوم سبب شده برخى او را در زمره غاليان به شمار آورند. او معصومين عليه السلام را واسطه فيض الهى مىداند كه به اذن الهى موجودات را آفريده اند. او اين نقش را بر اساس علل اربعه ارسطو توضيح مىدهد.

6. از شاگردان احسائى كه پس از او آثارى را از خود به جاى گذارده، سيد كاظم رشتى است كه به عقيده برخى منشاء اكثر آراى نادرست شيخيه اوست.

7. يكى از شاگردان سيد كاظم، ميرزا على محمد ملقب به باب بود كه ادعاى بابيت و سپس نبوت نمود.

8. در آذربايجان سه طايفه به تبليغ آراى احسائى پرداختند. خانواده حجة السلام اولى از آنهاست. خانواده ثقة السلام دومين و خاندان احقاقى سومين آنهاست.

9. شاخه ديگر شيخيه مربوط به كرمان است، كه شيوه اخبارى گرى داشتند و اختلافاتى هم با شيخيه آذربايجان دارند.