تقسيم بندى قواعد فقهى - ماخذشناسی قواعد فقهی نسخه متنی

تقسيم بندى قواعد فقهى

قواعد فقهى از جنبه هاى گوناگونى قابل تقسيم است كه در ذيل به برخى از آن هااشاره مى شود:

1 - قواعد فقهى از نظر قلمرو جريان و شمول به سه دسته تقسيم مى شود:

الف) قواعد جارى در يك باب، مثل «قاعده امكان »;

ب) قواعد جارى در چند باب، مثل «قاعده ما يضمن »;

ج) قواعد جارى در همه ابواب، مثل «قاعده اشتراك ».

2 - قواعد فقهى از جهت پايه و اساس به دو دسته تقسيم مى شود:

الف) قواعدى كه همه قواعد به آن ها بر مى گردد (قواعد خمس) كه عبارت اند از:«الامور بمقاصدها»، «اليقين لا
يزول بالشك »، «المشقة تجلب التيسير»، «الضرر يزال »و «العادة محكمة »;

ب) ساير قواعد، مثل «اصالة الصحة ».

3 - قواعد فقهى از جهت جريان در حكم يا موضوع به دو دسته تقسيم مى گردد:

الف) قواعد مختص به شبهات موضوعى مثل «قاعده فراغ »;

ب) قواعد مختص به شبهات حكمى مثل «قاعده لا ضرر».

4 - قواعد فقهى از نظر بيان حكم اولى و ثانوى نيز به دو دسته تقسيم مى شود:

الف) قواعدى كه حكم اولى را بيان مى كند مثل «قاعده سوق »;

ب) قواعدى كه حكم ثانوى را افاده مى كند مثل «قاعده لاحرج ».