لطفا منتظر باشید ...
1 - متعه نساء يا ازدواج موقت در مصادر مكتب خلفا
در تفسير قرطبى گويد: علماى گذشته و حال اتفاق دارند كه متعه، (ازدواج موقت)ى است ارث ندارد، و جدائى اش بدون طلاق و در پايان مدت تعيين شده است.
ابن عطيه گويد: متعه (= ازدواج موقت) آن است كه مرد، زن را با حضور دو شاهد و اجازه سرپرست او، براى مدتى معين، به زوجيت بگيرد. با اين شرط كه از يكديگر ارث نبرده، و مرد، مهريه مورد توافقشان را به او بپردازد.
و چون مدت تعيين شده فرا رسد، حقى از مرد بر زن نيست مگر آنكه بايد تا وقوع عادت ماهانه و پاك شدن رحم، عده نگه دارد - زيرا فرزند (احتمالى) بدون شك (به آن دو) ملحق مىگردد - و پس از نگه دارى عده و يقين به عدم باردارى، ازدواج او با مرد ديگر جايز است. (2)
در صحيح بخارى از رسول خدا صلّى الله عليه وآله روايت كند كه:
ايما رجل و امراه توافقا فعشره ما بينهما ثلاث ليال، فان احبا ان يتزايدا او يتتاركا
هر مرد و زنى (بر ازدواج موقت) توافق كردند، زندگى موقت آن دو تا سه شب ادامه مىيابد. پس از آن اگر دوست داشتند، بر آن افزوده يا از هم جدا مىشوند.(3)
در مصنف ابن ابى شيبه از جابر روايت كند كه گفت:
هرگاه مدت تعيين شده پايان يابد و بخواهند دوباره از سرگيرند، بايد مهريه ديگرى به زن بپردازد.
از او پرسيدند: عده زن چه قدر است
جواب داد: به مقدار يك حيض (= عادت ماهانه) كه بايد براى شوهر خود نگه دارد. (4)
در تفسير قرطبى از ابن عباس روايت كند كه گفت: عده زن به مقدار يك حيض (= عادت ماهانه) است. و نيز گفت: از يكديگر ارث نمى برند. (5)
در تفسير طبرى از سدى، آيه را چنين روايت كند: فما استمتعتم به منهن - الى اجل مسمى - فاتوهن...
گويد: اين متعه چنين است كه، مرد و زن براى مدتى معين با حضور دو شاهد و با اجازه سرپرست زن، ازدواج مىكنند، و چون مدت پايان گيرد، مرد را بر زن حقى نيست و زن آزاد است و تنها بايد رحم خود را پاك سازد (= عده نگه دارد)، و از يكديگر ارث نمى برند. (6)
زمخشرى در تفسير كشاف گويد: گفته شده:
اين آيه: (فما استمتعتم به منهن...) درباره متعه (= ازدواج موقت) سه روزه نازل شده و حكم آن تا زمانى كه خداوند مكه را به روى رسول خدا صلّى الله عليه وآله گشود (= فتح مكه) باقى بود و سپس نسخ گرديد، و آن چنين بود كه: مرد زن را براى مدتى معلوم، يك شب، دو شب، يا يك هفته با دادن جامه يا چيز ديگرى (= مهريه) به عقد خود در مىآورد و كام خود را از او گرفته و آزادش مىگذارد.
نامش را از آن رو متعه (= بهره ورى) گويند كه، مرد از زن كام گرفته يا زن از مرد مهريه مىگيرد.(7)
آنچه گذشت، تعريف متعه نساء يا ازدواج موقت در مصادر مكتب خلفا بود. تعريف آن در فقه اماميه چنان است كه مىآيد:
2 - ازدواج موقت در فقه اماميه
متعه نساء يا ازدواج موقت آن است كه: زن، شخصا يا بوسيله وكيل خويش، خود را براى مدتى معلوم با مهريه تعيين شده به ازدواج مردى در آورد كه مانع شرعى ازدواج با او نداشته باشد - مانع شرعى مانند: خويشاوندى نسبى يا سببى يا شيرى يا عده يا شوهر داشتن - و هنگامى كه مدت معلوم پايان پذيرد، يا شوهر، مابقى مدت را به زن ببخشد، از مرد جدا مىشود، و اگر دخول و زناشوئى انجام گرفته باشد، زن بايد به مقدار دوبار قاعدگى (= عادت ماهانه) عده نگه دارد، و اگر از كسانى است كه عادت ماهانه و قاعدگى ندارد، و به سن يائسگى نرسيده، بايد چهل و پنج روز صبر كند، اما اگر دخول انجام نگرفته، مانند زن مطلقه پيش از دخول است و لازم نيست عده نگه دارد.
فرزند ازدواج موقت، در همه احكام شرعى، حكم فرزند ازدواج دائم را دارد.(8)
